Paternoster, 1617

Piękny dyskurs o mieczu
Napisany przez Paternostra z Rzymu

Po pierwsze, jest opinią powszechnie przyjętą pomiędzy szermierzami że istnieją cztery gardy. Te gardy, z nazwami od swej kolejności, można zredukować do dwu: możemy połączyć primę i secondę w jedną, terzę i quartę w inną.
Trzymanie gardy składa się z dwu rzeczy: ustawienia ciała i ustawienia miecza. Patrząc na to możemy powiedzieć, że terza jest najdoskonalszą z gard, tą w której wszystkie zasady poprawnej szermierki są wyrażone najlepiej. Tak więc wszystko, co możemy powiedzieć o terzy, może być choćby w części powiedziane i o innych gardach.
Aby stanąć w gardzie pozwól by Twe ciało było wygięte, z Twoją lewą flanką i Twoją głową wspartymi i pochylonymi nad lewą nogą. Lewe kolano powinno być zgięte i lewa ramie uniesione w półkole blisko twarzy. Prawa noga powinna być albo wysunięta lub po prostu lekko ugięta, obie stopy w linii ze sobą. Będziesz pokazywać przeciwnikowi tylko swoją prawą flankę, która jest osłonięta Twoim prawym ramieniem, dobrze wyciągniętym w dół i lekko wypchniętym ponad prawym biodrem
Trzymaj miecz ze sztychem wskazującym nieco wyżej niż Twoja rękojeść i skierowanym na prawy bark przeciwnika. Utwórz nieduży kąt w stronę wnętrza, co jest idealne do przejścia na dowolną stronę ostrza przeciwnika.

Atak składa się z czterech elementów

1.ruchu ramienia
2.ruchu dłoni
3.przesunięcia stopy
4.zwodu ciałem

Ocena tych czterech elementów prowadzi do wszystkich technik, uderzeń i stoccat które można wykonać. Zatrzymamy się przy nich i zostawimy mandritti, riversi i stramazzoni, jako że sama stoccata jest najpiękniejszą i najważniejszą częścią miecza.

Stoccata może być podzielona na pięć podstaw:

1.inquartata lub quarta
2.terza
3.passata pod spodem
4.uderzanie i wchodzenie
5.quarta ponad mieczem przeciwnika

Quartę wykonuje się przez wysunięcie dłoni i ostrza i odwrócenie go do wewnątrz kiedy jesteś blisko celu. Atakuj rozważnie prawą stopą, unikając przez pchnięcie swego prawego barku w przód i lewego w tył. Cofnij w tył lewą stopą by wykonać tą technikę lepiej. Utrzymuj ramię dobrze wyciągnięte tak by Twoja dłoń była na wysokości barku i celowała w stronę prawego barku przeciwnika. Pominę inne, mniej ważne rozważania.
Quartę z lewej stopy wykonuje się tak jak z prawej: ruchy miecza, obroty ciała są te same, za wyjątkiem faktu że lewa stopa przechodzi w przód a nie w tył.
Okazją do wykonania tych quart jest pojawienie się otwarcia do wewnątrz przeciwnika.
Terzę wykonuje się postępując najpierw ręką i prawą stopą, obracając nadgarstek na zewnątrz. Utrzymuj ramię dobrze wyciągnięte, tak by sięgało w przód, pchane prawą stopą. Ciało powinno być ustawione bokiem, z prawym ramieniem zawsze w przód i lewym w tył, by utrudnić przeciwnikowi pochwycenie Cię. Będziesz równie dobrze osłonięty od wewnątrz co i od zewnątrz, o ile przeciwnik nie wykona cavazione lub nie wejdzie contratempo.
Passata pod spodem wykonana jest z terzą. Nie mam żadnych specjalnych wskazówek poza tym żebyś obniżył sprytnie swoje ciało na zewnątrz i pochylił sztych swojego miecza lekko do wewnątrz. Ta technika może być wykonana z obu stron i z dowolnej stopy. Czasem powinieneś również obniżyć ciało gdy przeciwnik atakuje z wielkim zdecydowaniem.
Uderzanie i wejście również wykonywane jest w terzy i nie powiem o nim nic więcej niż następująca wskazówka: bądź ostrożny byś ruchem swej dłoni, kiedy zamierzasz uderzyć nie sprawił że przeciwnik wycofa się z wyprostowanym ramieniem.
Quarta ponad mieczem przeciwnika jest wykonywana jak zwykła quarta, z tą różnicą że gdy jedna wykonywana jest do wewnątrz, druga na zewnątrz. Oto jak powinieneś ją wykonywać: nad wysuniętą zasłoną lub lekko posuniętą terzą, pociągnij nadgarstek lekko na zewnątrz i sztych do zewnątrz.
Teraz, kiedy w najkrótszy jak to tylko możliwe sposób opowiedziałem o pięciu sposobach wykonania stoccaty, w ten sam sposób opiszę dystanse w których należy wykonywać rzeczone ataki i sposób w jaki można zebrać ich miarę.
Dystans nie jest niczym innym jak odległością z jakiej obaj przeciwnicy mogą się nawzajem dosięgnąć używając pojedynczego kroku.

Są tylko trzy rodzaje dystansu:

1.dystans właściwy
2.dystans bliski
3.dystans daleki

Właściwym dystansem nazywamy ten, gdy dwaj przeciwnicy mogą się dosięgnąć nawzajem z krokiem. Dystans bliski to ten, kiedy możesz dosięgnąć przeciwnika przez samo wyciągnięcie miecza lub- w najgorszym razie- najbardziej naturalnym pół-krokiem. Odległy dystans, który wymieniłem jako trzeci, to ten gdy dwaj przeciwnicy nie mogą sięgnąć się nawzajem jednym krokiem, ale muszą wykonać najpierw pół-krok, a potem pełny. W tym zawierają się wszystkie stoccaty wymienione przez Paternostra, co nazywa on grą zdecydowania i prędkości, usuwającą wszelkie wahanie.
Dystans, każdy dystans, może być osiągnięty czterema drogami wykonania kroku.

Są one nazywane kolejno:

1.postępem stóp
2.zbliżeniem stóp
3.łączeniem stóp
4.ściganiem stóp

Postęp stóp jest gdy znajdujesz prosty i właściwy krok wchodzisz w dystans nacierając prawą stopą w przód, gdy lewa podąża za nią w ten sam (lub podobny) sposób.
Zbliżenie stóp jest wówczas gdy w szerokim kroku dzielisz krok na pół dosuwając lewą stopę po to, by móc ruszyć w przód prawą.
Łączenie stóp jest gdy w normalnym kroku łączysz lewą stopę do prawej by mieć miejsce do ruszenia prawej stopy w przód.
Ściganie stopy jest gdy w szerokim kroku dostawiasz lewą nogę do prawej, ścigając prawą stopę naprzód, gdzie ta była.

Pojedynczy z tych kroków może nie wystarczać gdy oponent się wycofuje na Twój pierwszy ruch, gdy jest dużo miejsca lub gdy wchodzisz w bliski dystans. Z tego powodu czasami jest koniecznym wykonanie jednego lub dwu kroków po pierwszym. Ostrzegam tylko by nie wykonywać dwu identycznych kroków jeden za drugim.

Wraz z wszystkimi sposobami przemieszczania nóg konieczne jest nieznaczne wysunięcie miecza i zwracanie uwagi na miecz przeciwnika. W ten sposób nigdy nie zostaniesz zaskoczony i zawsze będziesz w stanie uderzyć w contratempo na swoją korzyć. Nie pochwalam ciągania stóp lub ślizgania się na nich- to dziwaczny i niezgrabny sposób postępowania.

Musimy teraz powiedzieć o ćwiczeniu stoccat, z quartą jako pierwszą, skoro wymieniłem ją przed innymi.

Quarta jest używana gdy przeciwnik jest otwarty do wewnątrz i wykonywana jest dowolną stopą i z dowolnego dystansu, zależnie od odległości pomiędzy Tobą a Twoim przeciwnikiem. Są inne zastrzeżenia które pominę mając na względzie zwięzłość.

Gdy wykonujesz terzę, quartę lub passatę pod spodem, powinieneś być ostrożny gdy widzisz że Twój miecz jest pod mieczem przeciwnika. W tym przypadku, gdy nie chcesz złamać dystansu, możesz odchylić ciało. W ten sposób możesz podnieść swój miecz spod miecza przeciwnika i ustawić go na tej samej wysokości, po czym możesz atakować.
By ten atak i wszystkie inne udały się, użyj tak wiele prędkości jak możesz by ukraść tempo przeciwnika.

O kontrnatarciach

Teraz, by rozwiać wątpliwości na temat tempa w szermierce powiem to: natarcie wykonane przez dwu przeciwników, którzy chcą uderzyć zdecydowanie ale z rozwagą, i którzy znajdują się w rozsądnym dystansie, pozwala ledwo na trzy tempa (to jest, jeśli dwaj przeciwnicy nie chcą po prostu szarpać się i atakować jeden drugiego bez przechodzenia i odsuwania swoich ciał. W takim przypadku, przyznaję, mogą być nieskończone ilości temp i tyle samo kontr. Taka walka jednak bardziej przypomina szarpaninę iż szermierkę i robią tak głównie ludzie którzy chcą popisać się swoją wiedzą zamiast zdecydowanie przyjąć tempo i uderzyć).

1.Tak więc pierwsze tempo na tej liście, to które może zdarzyć się w walce jest contratempo. To jest gdy Twój przeciwnik atakuje Ciebie a Ty atakujesz jego.
2.Drugim jest gdy Twój przeciwnik atakuje a Ty wykonujesz cavazione
3.Trzecie jest wtedy gdy Twój przeciwnik wykonuje fintę i cavazione a ty odpowiadasz z contracavazione.

W tym ostatnim przypadku, gdy przeciwnik wykonuje fintę i cavazione, byłoby wielką pomyłką dla Ciebie wykonać cavazione a po nim dodatkowe cavazione. W rzeczywistości traciłbyś w ten sposób czas. Nie mówmy jednak o tym, co powinienem pozostawić jako materiał do większego dzieła (traktatu).
By zmieścić się w tempie w contratempo, powinieneś zwracać szczególną uwagę na to kiedy Twój przeciwnik zaczyna atak. Wtedy wyprzedź go i dosięgnij, wyprowadzając korzystniejsze pchnięcie. W tym celu ważnym jest zaznaczyć, że gdy wykonujesz contratempo in quarta lub terza, powinieneś utrzymywać miecz wyżej niż Twój przeciwnik.
Jest wielką korzyścią być zdolnym do wzięcia tempa i trafienia przeciwnika gdy kroczy naprzód by znaleźć dystans, to jest gdy próbuje zbliżyć się do Ciebie. Tu powinieneś osądzić czy ustawia się by uderzyć od razu, czy tylko próbuje przesunąć się bliże. Jest to, przyznaję, rzecz trudna do oceny.
[..] (brakując linia tekstu)
którzy przez większość czasu nie wiedzą co powinni robić, pokazują swą zapalczywość, licząc że zakłopoczą przeciwnika i zyskają otwarcie dla swojego miecza. Zwykle nie udaje im się i zamiast tego sami pozostają skonfundowani, niepewni co robić dalej. Często zdarza się to starszym studentom którzy mają mało praktyki.
Teraz, gdy nie chcesz użyć contratempo, a Twój przeciwnik nie atakuje cavazione, uderzeniem ręki lub passatą spod spodu, jako regułę powinieneś przyjąć że należy parować mieczem.
Wszystkie stoccaty mierzone do wewnątrz powinny być parowane przez obrót nadgarstka do wewnątrz, jak przy quarcie. Wszystkie stoccaty mierzone do zewnątrz powinny być parowane przez obrót nadgarstka na zewnątrz. Na zewnątrz możesz parować z lub bez przesunięcia stóp. Jeśli chcesz zrobić to z przesunięciem, uważam za korzystniejsze przesunięcie w przód lewej stopy, gdyż będzie Ci łatwiej ominąć chwytów, do których uciekają się wszyscy których stoccata chybia.
By chronić się przed chwytami po sparowaniu powinieneś sam uciec się do chwytów, wycofując swe prawie ramię jakbyś chciał zabezpieczyć je przed jego dłonią. Gdy sięga w przód, da Ci tempo i okazję by uderzyć go; parowanie z towarzyszeniem prawej stopy, by łatwiej uwolnić swój miecz i zrobić z niego potem dobry użytek.
Innym sposobem parowanie jest to co nazywamy cięciem miecza. Wykonuje się to przed startem Twojego ataku z quarty: obróć nadgarstek w terzę i popchnij miecz przeciwnika w dół na zewnątrz swojej prawej ręki.
Jeśli chodzi o chwyty, najlepsze są te które sięgają prawego nadgarstka przeciwnika lub te w których trzymasz miecz przeciwnika zaplątany między Twoim ramieniem i lewym bokiem. Teraz, zanim przejdziesz do chwytu w quarcie, terzy czy przejściu spod spodu, możesz uderzyć przeciwnika stramazzone, madritto lub riverso (wysokim lub niskim). Po takim uderzeniu upewnij się że wycofałeś swoje ramię (należy powiedzieć Twój miecz) i przejdź do chwytów jak opisano.
Wszystkie rodzaje chwytów ciała i karku są raczej przedmiotem zapasów, tak jak jest nim wywracanie kogoś używając nóg. W każdym razie nie powinno się o nich zapominać nawet z bronią: są one naprawdę dobre dla tych którzy posiadają siłę i mają dość wiedzy by jej użyć.

Bezpieczny sposób bronienia się przed każdym rodzajem uderzenia parowaniem w riverso i uderzania zawsze imbroccatą.

Chcąc zakończyć mą pracę, nie wydaje mi się by było od rzeczy przypieczętować ją niniejszym krótkim rozważaniem mojego autorstwa, które zawiera jedynie prezentację zalet i akcji gard primy i quarty, odkrywając w primie atak i w quarcie obronę, początek i koniec każdego szczytnego układu. Biorąc pod uwagę to, że quarta broni przed każdym uderzeniem, zdecydowanym bądź wątłym, zaś prima zagraża przeciwnikowi, koniecznym jest wspomnieć (jako że obie stanowią wierne swoje towarzyszki) że początek jednej jest końcem drugiej i w ten sposób, bez końca i początku, pomijają konieczność zaczynania i kończenia, jako że prima zaczyna się wysoko i kończy się w dość niskiej quarcie z dwu powodów. Pierwszy, ponieważ jeśli przeciwnik uderza pchnięciem bądź cięciem, wykraczając nieco lewą stopą, wówczas podczas parowania riverso na prawy bok przeciwnika, postępując prawą stopą, można uderzyć go imbroccatą w pierś i w ten sposób powrócić do gardy w quarcie. Drugi, jako że przeciwnik nie może atakować inaczej niż na prawą stronę, która może być łatwo broniona ascendente z wspomnianej quarty. Demonstrując w czasie tych akcji zuchwałą twarz, bystrość oka w rozpoznaniu odsłoniętych i bronionych części ciała przeciwnika, siłę i szybkość nóg, ramion i dłoni, prędkość w czasie parowania i cięcia i gibkość ciała; i taką jest natura gard primy i quarty.

KONIEC

Parę uwag o cięciach

Miałem zamiar by przedstawić wam kilka rycin które pokazałyby sposoby użycia broni siecznej, parowania jak i uderzania, u w ten sposób przedstawić różne ich zalety, lecz biorąc pod uwagę co mogłyby wyjaśnić rysunki, mogę dokonać tego samego przy pomocy kilku porad, które tu przedstawię.

Gdy przeciwnik stoi w terzy lub quarcie, tak że sztych jego miecza wycelowany jest w środek waszego ciała, ustawicie się naprzeciw niego w quarcie ze sztychem nieco wzniesionym i ustawionym wpoprzek waszego prawego boku. Zbliżając się do miecza przeciwnika uderzycie jego broń dritto, po czym tniecie wznoszącym riverso w twarz. Przeciwnie, gdy przeciwnik spróbuje ciąć was riverso w twarz, wykonacie przekrok, parując sztyletem w guardia di faccia ponad prawym ramieniem i pchając w terzy na jego pierś bądź, inaczej, sparowawszy i przekroczywszy jak powyżej, będziecie mogli ciąć go dritto w nogę, jak również sparować wspomniane riverso mieczem w quarcie, jak pokazuje ta postać, uderzająca sztyletem pod ramieniem przeciwnika, wykonująca przekrok i parująca sztyletem, można uderzyć riverso w nogę lub sztyletem w ten sam sposób w pierś. Co więcej, będziecie również mogli ustawić się w quarcie, ze sztychem miecza nisko, odsłaniając część swego ciała. Gdy zaatakuje od zewnątrz pchnięciem, sparujecie ku górze fałszywym ostrzem swego miecza, tnąc go dritto w twarz lub pchnięciem w pierś. Gdyby jednak przeciwnik zbliżał się by zbić wasz miecz, to wewnątrz jak i na zewnątrz, zrobicie tak: jeśli tnie na miecz dritto, w to samo tempo tniecie go riverso w twarz; jeśli natomiast tnie riverso od zewnątrz, by zbić wasz miecz, w to samo tempo tniecie go dritto w twarz. Pamiętajcie że parowanie dritto jak i riverso mierzonego w głowę odbywa się w ten sam sposób, jak pokazuje postać która paruje mieczem skrzyżowanym ze sztyletem umieszczonym od tyłu na forte miecza, która otwarte ma dwie linie, jedną opadającą na twarz i drugą mierzącą w udo. W sytuacji gdy przeciwnik tnie was dritto lub riverso w dolne partie ciała, sparujecie secondą, ze sztychem nisko. Jeśli będzie to dritto, wówczas sparujecie i oderwiecie miecz ostrzem pod mieczem przeciwnika, kładąc na nim swój sztylet i tniecie riverso w ramię. Jeśli z kolei będzie to riverso, sparujecie w ten sam sposób na zewnątrz, dając mu pchnięcie w pierś i kładąc w to samo tempo swój sztylet na mieczu przeciwnika. Jest to wszystko co mam do powiedzenia na ten temat.

Rycina XLIII

Postać która uderza pod rotellą w czasie gdy przeciwnik próbuje użyć swojej do parowania, by uderzyć pchnięciem w pierś.

Zważając na wszystkie istniejące sztuczki i zwody, jakie zna szermierka, jest koniecznym by zachować pełną uwagę gdy przychodzi do wymiany ciosów. Postaci pokazane powyżej demonstrują jak szkodliwym może być parowanie jeśli kto paruje i nie odpowiada w to samo tempo. Pokaże wam to na przykładzie tej akcji z rotellą. Jeden stoi w quincie z ramieniem pochylonym i sztychem miecza nisko, z rotellą naprzeciwko piersi. Jego przeciwnik stoi w sescie z ramieniem trzymającym rotellę wyciągniętym w przód i z mieczem nieco z tyłu, tak by we właściwej misurze móc pchnąć na zewnątrz rotelli w twarz, na co pierwszy, unosząc rotellę by sparować, zasłoni sobie widok, dzięki czemu drugi, zwodząc mieczem pod rotellą, uderzy go quartą jak pokazano. Gdyby jednak był doświadczoną osobą, wówczas gdyby przeciwnik wykonał pchnięcie na twarz, sparowałby, wyciągając ramię z rotellą i przechodząc w przód lewą stopą, natychmiast zginając swoje ciało i głowę ku prawej stronie, dając pchnięcie w pierś. Jeszcze inaczej, gdy przeciwnik pchnął, mógłby sparować mieczem w quarcie i wykraczając w przód lewą stopą uderzyć miecz przeciwnika rotellą oraz uderzyć go wznoszącym pchnięciem w terzy w ciało, samemu pozostając bezpiecznym.

Rycina XLII

O sposobie w jaki należy pomagać sobie rotellą w starciu z przeciwnikiem który również jej używa.

Jako że często zdarza się że własna broń walczy przeciwko temu kto nie umie właściwie jej użyć, uznałem że nie będzie niedorzecznym wspomnieć o kilku detalach związanych z użyciem rotelli, jako broni najbardziej niebezpiecznej dla tych, którzy nie mają niejakiej praktyki w jej użyciu. Takim należy doradzić, że rotella musi być trzymana w lewej ręce cokolwiek ugiętej, w taki sposób, by zwrócona była ku waszej lewej stronie, lecz nie aż tak, by zasłaniała pole widzenia do tego stopnia, by jakakolwiek część ciała przeciwnika była niewidoczna. Gdy to będzie zrobione, chcąc uderzyć przeciwnika stojącego z mieczem wyciągniętym w przód w guardia stretta, koniecznym będzie najpierw przejąć miecz przeciwnika od wewnątrz bądź od zewnątrz, zależnie od okazji i wykraczając w przód lewą stopą, uderzyć już przejęty miecz rotellą i pchnąć go żywo w terzy wznoszącym pchnięciem. Gdyby jednak zdarzyło się że przeciwnik stałby w guardia larga i próbował ciąć dritto lub riverso w waszą nogę, musielibyście parować falso tak dritto jak i riverso i wówczas odpowiedzieć cięciem w nogę przeciwnika. Gdyby jednak próbował pchnąć lub ciąć na waszą twarz bądź głowę, moglibyście sparować pchnięcie lub cięcie rotellą, o ile nie byłyby one zwodami. Jeśli chodzi o to jak zabezpieczyć się przed zwodem należy zacząć od tego, że rotella jest tak ciężka że nie da się nią parować równie szybko jak targą lub brocchiero, należy więc być ostrożnym by nie parować nią zwodów. Jedna z postaci próbuje sparować pchniecie skierowane na zewnątrz rotelli, czym oczywiście zablokuje sobie pole widzenia. Gdy będzie w ten sposób ograniczony, przeciwnik będzie miał szansę na to by wykroczyć w przód lewą nogą i uderzyć, skoro ruch jego miecza będzie niewidoczny, w pierś lub podstawę ciała, jak pokazano.

Gdyby to samo pchnięcie zostało sparowane secondą bądź quartą, zależnie od sytuacji, wówczas postępując lewą stopą i uderzając miecz przeciwnika rotellą, można by uderzyć przeciwnika wznoszącym pchnięciem w terzy, pozostając samemu bezpiecznym.

Rycina XLI

Postać która paruje stramazzone riverso mieczem i przechodzi lewą nogą w przód, dźgając pod prawym ramieniem w pierś

Ponieważ bardzo często zdarza się, że gdy przeciwnik zadaje pchnięcie, zostaje ono sparowane sztyletem do wewnątrz bądź na zewnątrz i odpowiada się stramazzone riverso w zbrojne ramię przeciwnika, jeśli zdarzy się że gdy pchniecie przeciwnika a on sparował do wewnątrz, w stronę waszego lewego boku i uderza was stramazzone, sparujecie mieczem trzymanym w terzy na zewnątrz i natychmiast wykraczając w przód lewą nogą i trzymając swój sztylet ponad mieczem przeciwnika, uderzycie go secondą pchnięciem w pierś. Pokazując powyższy rysunek wspomnę, że jeden z przeciwników ustawiony jest w terzy ze sztyletem na forte swojego miecza, drugi w sescie, ze sztyletem wyciągniętym w przód i mieczem trzymanym dość nisko i wycofanym ku sobie. Jeden będąc w misurze pchnie ponad swoim sztyletem. Drugi sparuje na zewnątrz ku lewej stronie i odpowie stramazzone riverso, na co jego przeciwnik odpowie parując w quarcie i wykraczając w przód lewą stopą by uderzyć sztyletem, jak pokazuje rycina. Chcąc wycofać się, cofnie tą samą nogę, uderzając w to samo tempo riverso w zbrojne ramię przeciwnika, po czym wróci do gardy.

Rycina XL

Postać która uderza pchnięciem w terzy w biodro zaś sztyletem w ciało podczas gdy przeciwnik odrywa się riverso w nogę by uderzyć.

Ponieważ że niektórym, którzy zobaczą postać uderzoną zarówno mieczem jak i sztyletem, wyda się to trudnym, użycie tej samej techniki w praktyce okaże się być łatwym, biorąc pod uwagę sposób jej pokazania. Powiem, że kiedy przeciwnicy stoją naprzeciwko siebie w quarcie, z prawdziwymi ostrzami mieczy stykającymi się i sztychami wycelowanymi w swoje twarze, gdy przeciwnik naciska mieczem wówczas, czując ten nacisk, jeden pod tym naciskiem obraca miecz do riverso na nogę, lecz wówczas drugi, obniżając natychmiast swój miecz i obracając dłoń w terzę, wykroczy w przód lewą nogą, uderzając go i parując mieczem jak i sztyletem, jak pokazuje rycina.

Rycina XXXIX

Postać która paruje cięcie w głowę sztychem miecza trzymanego wysoko i sztyletem skrzyżowanym z forte miecza, od wewnątrz, tak by możliwe było uderzenie na dwa sposoby: po pierwsze pchnięciem w twarz, po wtóre riverso w nogę.

Uchybiłbym sobie gdybym nie odkrył wam tego szlachetnego sposobu parowania lub obrony, która chroni i zachowuje tak szlachetną część ciałą. Korzystając z okazji przedstawiam wam niniejsze postaci, z których jedna stoi w primie, druga zaś w quincie. Z quinty, samym wzniesieniem dłoni przechodzi do quarty, zaś postępując szerszym krokiem próbuje przejąć miecz przeciwnika od wewnątrz. Gdy ten oderwie się pod mieczem przeciwnika, tnie go dritto fedente, na co tamten samym obróceniem dłoni w secondę, ze sztychem wysoko, układając sztylet od tyłu do forte swojego miecza, będzie mógł bezpiecznie uderzyć przeciwnika w dwa miejsca: pchnięciem w twarz lub cięciem w nogę, jak pokazują linie prowadzące od sztychu miecza, jedna idąca ku głowie, druga ku biodru.

Rycina XXXVIII

Postać która uderza strammazone riverso w twarz lewo- ręcznego przeciwnika, mogąc również uderzyć go secondą w pierś lub quartą od zewnętrznej miecza przeciwnika podczas gdy jego sztych jest odrywany do uderzenia.

Leworęczny przeciwnik, stoi w quarcie z wyciągniętym ramieniem. Wy zaczynacie przejmować jego miecz od wewnątrz w terzy, ze sztyletem wysoko. Gdy on oderwie się by uderzyć was secondą w twarz, będziecie mogli uderzyć go na trzy sposoby: po pierwsze, ledwie obniżając swój sztylet i parując jego miecz uderzycie go strammazone riverso w twarz. Inaczej, secondą w pierś, zwracając jednak uwagę na to, że w czasie jego oderwania może być lepiej uderzyć go samym mieczem, quartą od zewnętrznej.

Rycina XXXVII

Postać która uderza z kontroderwaniem z quarty w twarz, parując miecz przeciwnika na zewnątrz ramieniem owiniętym płaszczem, po tym gdy przeciwnik oderwał swój miecz by uderzyć pchnięciem

Wasz przeciwnik zaczyna w quarcie, z mieczem wyciągniętym i ustawionym wysoko. Wy ustawicie się by przejąć w quarcie od wewnątrz, z ramieniem owiniętym płaszczem pod swoim forte. Gdy zechce się oderwać by uderzyć was pchnięciem w dowolny sposób, sparujecie w górę, na zewnątrz swego lewego boku, ramieniem z płaszczem i kontrodrywając w quarcie uderzycie go w twarz lub dowolne inne miejsce, jak będzie wam wygodnie.

Rycina XXXVI

Sposób użycia miecza i płaszcza.

By lepiej wytłumaczyć kwestię użycia płaszcza, będzie korzystnym wyjaśnienie kilku warunków które muszą zostać spełnione. Powiadam wam więc że by użyć płaszcza w takiej sytuacji, należy pozwolić mu opaść z prawego ramienia aż do połowy lewego i owinąć lewą dłoń od zewnątrz, otaczając ją wspomnianym płaszczem i tak ustawić się w terzy lub innej gardzie, jak wola. Tak też, krocząc, należy zachowywać ten sam porządek jaki zachowuje się używając miecza i sztyletu, jako że i postępowanie jest identyczne, poza parowaniem, które wykonuje się inaczej, jako że płaszcz może zostać przecięty lub przebity, co nie może zdarzyć się w przypadku sztyletu. Gdy stać będziecie w terzy, jak powyżej i gdy zetrzecie się z przeciwnikiem i gdy on uderzy mandritto w waszą głowę, wy, w tym samym czasie, wykroczycie w przód lewą stopą, parując płaszczem przeciwko forte miecza swego przeciwnika, równocześnie pchając w pierś. Można też sparować wspomniany cios w primie mieczem w guardia di testa ( dosłownie „garda głowy”, miecz trzymany wysoko, ze sztychem skierowanym w przód i nieco na lewo- przyp. tłum.), z towarzyszeniem płaszcza, ściągając lewą stopę na prawo i natychmiast podążając za nią prawą i uderzyć mandritto w jego głowę lub nogę. Jeśli jednak uderza on mandritto lub riverso w waszą nogę, wycofacie nieco prawą stopę i jeśli było to mandritto, uderzycie go riverso w rękę trzymającą miecz, jeśli zaś było to riverso, uderzcie go dritto we wspomnianą rękę. Prawdziwym parowaniem będzie jednak parowanie mieczem, tak więc w ataku z użyciem miecza i płaszcza uderzać miecz przeciwnika i w ten sposób uderzać bezpiecznie. Co więcej wspomnę, że niniejsze ryciny pokazują sposób którego należy używać by przejąć miecz przeciwnika od wewnątrz używając miecza i płaszcza

Rycina XXXV

Postać która uderza pchnięciem pomiędzy brońmi przeciwnika w pierś, odrywając się ponad sztyletem, podczas gdy przeciwnik ustawiony jest w szerokiej gardzie i pozwala na wejście w misurę.

Przeciwnik ustawiony jest w quarcie z ramieniem wycofanym, sztyletem wysuniętym wysoko i szeroko w wyciągniętym ramieniu. Ustawicie się naprzeciwko w wysuniętej terzy ze sztyletem
skrzyżowanym w poprzek piersi. Zbliżycie się do jego sztyletu od zewnątrz- jeśli będzie pozostawał w gardzie gdy skończycie, zrównacie sztych swojego miecza z jego sztyletem i oderwiecie się w quarcie, uderzając go długą stoccatą w pierś

Rycina XXXIV

Postać która uderza secondą ponad sztyletem w pierś z wycofaniem prawej nogi podczas ataku i parując sztyletem pod swym prawym ramieniem, podczas gdy przeciwnik wykonuje przekrok lewą nogą by uderzyć,

Mimo że przeciwnik ustawiony jest w quarcie, z mieczem wycofanym i obniżonym oraz sztylete wysuniętym w przód i daleko od ciała, ustawcie się naprzeciwko niego w quarcie, z ramieniem wyprostowanym i sztyletem wysoko. Gdy ruszy passatą by sparować wasz miecz z góry w dół i uderzyć was secondą, sparujecie sztyletem w dół, równocześnie cofając prawą nogę, oderwiecie swój miecz w dół, w stronę swego prawego boku, i uderzycie secondą.

Rycina XXXIII

Postać która uderza w quarcie pod sztyletem w pierś, trzymając prawą nogę z tyłu i parując wysoko sztyletem, podczas gdy przeciwnik wykracza w przód by uderzyć secondą nad sztyletem

Przeciwnik stanie w niskiej terzy, wy ustawicie się naprzeciwko niego w wysokiej terzy, ze sztyletem zetkniętym i skrzyżowanym z forte swego miecza. Gdy zbliży się w passacie by uderzyć was w secondzie ponad sztyletem, parując szeroko swoim, wycofacie swoją prawą nogę i gdy wzniesie sztylet by parować, wykonacie oderwanie pod jego sztyletem, wypychając ciało w przód, jak pokazuje rycina, i uderzycie go w quarcie.

Rycina XXXII

Postać która uderza quartą w gardło zwodząc mieczem i obniżając sztylet by sparować, podczas gdy przeciwnik wykonuje oderwanie od miecza i próbuje parować sztyletem.

Przeciwnik ustawiony jest w wysokiej terzy, ze sztyletem skrzyżowanym i połączonym z forte swego miecza, nieco ukośnie. Przejmiecie miecz w terzy, od zewnątrz, ze sztyletem wysoko. Gdy będzie odrywał miecz poniżej, pomagając sobie parowaniem sztyletem by uderzyć was w quarcie, sparujecie swoim sztyletem, od góry w dół, ku jego lewej stronie i, w jedno tempo, oderwiecie pod jego sztyletem, uderzając go quartą w twarz lub inne miejsce, cokolwiek będzie bardziej wygodne.

Rycina XXXI

Postać która uderz z passaty pchcięciem falso z dołu ku górze, w pierś, pomiedzy orężem przeciwnika, parując ponad jego prawym ramieniem sztyletem i dobrze naciskając obydwiema brońmi.

Przeciwnik ustawiony jest w terzy, z obydwiema brońmi wyciągniętymi ukośnie, tak że sztych miecza przeciwnika wycelowany jest w wasz prawy bark a jego sztylet w lewy. Ustawicie się naprzeciw niego w terzy, ze sztychem swojego miecza nisko zaś sztyletem wysoko, z ciałem wygiętym tak bardzo jak tylko możliwe w lewo. Gdy on zechce zbliżyć się by przejąć lub dokonać czegokolwiek innego, wykroczycie lewą stopą w to samo tempo ku jego prawej stronie i parując swoim sztyletem do wewnątrz, ponad waszym prawym ramieniem, wykonacie ki niemu pchnięcie falso od dołu ku górze. Pomiędzy jego brońmi lub, odmiennie, odrywając miecz ponad, naciśniecie jego miecz obydwoma swymi orężami, uderzając go terzą w to samo tempo.

Rycina XXX

Postać która uderza w secondzie ponad sztyletem w lewy bark ze zwodu, parując sztyletem z góry pod swoje prawe ramię.

Zaczynacie w terzy lub quarcie, z ramieniem wycofanym i sztyletem przy przegubie. Wasz preciwnik zaczyna w quarcie z mieczem wycofanym i sztyletem wysuniętym i uniesionym. Wykonacie zwód spod jego sztyletu, unosząc swój i gdy on parował będzie w dół swoim sztyletem, ku swojej lewej, oderwiecie się w to samo tempo ponad jego sztyletem, parując miecz wroga do wewnątrz, pod swoje prawe ramię i uderzycie go secondą ponad sztyletem.

Rycina XXIX

Postać która uderza ponad sztyletem, secondą, w lewy bark, podczas gdy przeciwnik stara się przejąć miecz na zewnątrz.

Jeśli stoicie w wysuniętej terzy, ze sztyletem w linii ukośnej do początku forte waszego miecza, a wasz przeciwnik zaczyna w tej samej gardzie, gdy zacznie on by przejąć miecz od zewnątrz w terzy , oderwiecie się zbijając jego miecz swoim w quarcie, wszystko w jedno tempo, i natychmiast parując jego odsunięty miecz swoim sztyletem, uderzycie go w to samo tempo ponad sztyletem w lewy bark.

Rycina XXVIII

Postać która paruje sztyletem pod prawym ramieniem i uderza secondą w twarz lub stramazzone riverso w ramię trzymające miecz.

Stojąc w niskiej bądź wysokiej terzy, ze sztyletem przy przegubie, podczas gdy przeciwnik zaczyna w dowolnej gardzie pozwalającej na przejęcie od zewnątrz, zaczniecie od przejęcia od zewnątrz w wysokiej lub niskiej terzy, zależnie od okazji, unosząc swój sztylet. Gdy on zechce oderwać do wewnątrz i pchnąć w quarcie lub secondzie, parując sztyletem pod ramieniem trzymającym miecz uderzycie go stramazzone w ramię lub pchniecie secondą w twarz, jak pokazano.

Rycina XXVII

Postać która wykonuje zwód ponad sztyletem i, gdy przeciwnik unosi miecz by sparować, uderza go w pierś w quarcie, odrywając miecz poniżej.

Jeśli tak się zdarzy żę będziecie w wysuniętej terzy, ze sztyletem przy przegubie, zaś wasz przeciwnik zacznie w niskiej quarcie, z mieczem wycofanym i sztyletem umieszczonym wysoko i wyciągniętym, zaczniecie od zwodu ponad jego sztyletem w terzy, utrzymując sztylet na miejscu. Gdy przeciwnik sparuje w górę swym sztyletem, chcąc uderzyć was w to samo tempo w quarcie bądź secondzie, wykonacie oderwanie pod spodem i parując w ten sposób jego atak, uderzycie go quartą w pierś.

Rycina XXVI

Postać która paruje mieczem z towarzyszeniem sztyletu w quarcie i uderza quartą w twarz bądź riverso w ramię, jak ukazuje rycina.

Jeśli tak się zdarzy, że będziecie w wysuniętej tezy, ze sztyletem przy przegubie, zaś przeciwnik zaczynał będzie w dowolnej gardzie, zdatnej do przejęcia od zewnątrz, zaczniecie przejmować w terzy, wysoko bądź nisko, w zależności od okazji, jednak bez ruszania sztyletu z jego miejsca. Gdy przeciwnik oderwie się by uderzyć w quarcie lub secondzie, parując mieczem ze sztyletem w quarcie będziecie mogli uderzyć go, jak pokazano, riverso w ramię bądź quartą w twarz.

Rycina XXV

Postać która paruje sztyletem wysoko do wewnątrz, uderza riverso w biodro i quartą w pierś, jak pokazuje rycina.

Stojąc w quarcie ze sztyletem wysoko, z przeciwnikiem ustawionym w dowolnej gardzie zdatnej do przejmowania od wewnątrz, z prawą nogą z przodu, zaczniecie przejmować od wewnątrz w quarcie . Gdy przeciwnik oderwie się by uderzyć was quartą w twarz, parując od wewnątrz swym sztyletem ponad swym prawym ramieniem będziecie mogli uderzyć go riverso w biodro lub quartą poniżej ramienia.

Rycina XXIV

Postać która uderza ponad prawym ramieniem w pierś i pozwala opaść mieczowi wraz z rozwiązaniem miecza i sztyletu.

Z tej ryciny łatwo będzie wam pojąć i nauczyć się sposobu uderzania mieczem z ręki w dół i uderzania w to samo tempo pchnięciem w pierś. Będąc w terzy, z wycofanym ramieniem i łącząc swój miecz ze sztyletem podczas gdy przeciwnik stoi w quarcie, zaczniecie przejmować miecz od wewnątrz w quarcie, obniżycie sztylet do połowy swego prawego ramienia w linii skośnej. Gdy wasz przeciwnik wykona oderwanie by uderzyć was w pierś w quartę, uderzycie na jego ciało od zewnątrz, punta reversa, wznosząc nieco rękojeść swego miecza i w to samo tempo parując w dół, płazem swojego sztyleta na zewnątrz, tym samym zmuszając go do odrzucenia broni

Rycina XXIII

Postać która uderza w secondzie w pierś pomiędzy brońmi, pod pretekstem oderwania ponad sztyletem, a która mogłaby uderzyć w ten sam sposób w quarcie.

Przeciwnik czeka w niskiej terzy z ramieniem wycofanym i ze sztyletem połączonym z mieczem i wysuniętym w przód. Ustawicie się naprzeciwko w wysokiej terzy i wykonacie zwód od zewnątrz sztyletem w twarz, w wysokiej quarcie lub podobnej terzy. Poczas gdy uniesie on sztylet by parować i zaatakować was w quarcie, wykonacie oderwanie ponad jego sztyletem i w to samo tempo uderzycie go secondą w pierś, równocześnie parując.

Rycina XXII

Postaci ukazujące jak po pojedynczym parowaniu sztyletem możliwe jest uderzenie pchnięciem w trzy miejsca, to jest w twarz, pierś lub w biodra.

Niniejsze ryciny demonstrują kunsztowny sposób uderzania na trzy różne sposoby pchnięciem z pojedynczym parowaniem sztyletem, który jest jak następuje: w quarcie, przejąwszy miecz przeciwnika od wewnątrz z jakiejkolwiek gardy stosownej do przejęcia od wewnątrz, będzie on mógł oderwać się by zadać wam pchnięcie na dwa sposoby: w twarz bądź w pierś; wówczas jednak, gdy on wykona oderwanie by w was uderzyć, sparujecie jego miecz do wewnątrz swoim sztyletem ponad swym prawym ramieniem i przy pierwszej okazji będziecie mogli uderzyć go wysoko lub nisko, to jest w twarz bądź w pierś pod ramieniem bądź też w biodro, przy drugiej tylko w twarz bądź biodro.

Rycina XXI

Postaci z mieczem i sztyletem, ukazujące sposób przejmowania miecza przeciwnika stojącego w wysokiej primie od wewnątrz. Zwróćcie uwagę że jeśli sztych przeciwnika wymierzony jest w wasz prawy bark, musi być przejęty od zewnątrz. Ten sam sposób zastosujecie przy przejmowaniu niskich gard.

Niniejsze ryciny pokazują sposób walki mieczem i sztyletem, głównie sposób przejmowania miecza przeciwnika w wysokiej primie. Nie jest możliwym pokazać na jednej rycinie wszystkich sposobów przejmowania miecza od zewnątrz i od wewnątrz, z niskiej i wysokiej gardy, zdając się w tym na czytelnika a wspominając tylko, że jeśli sztych przeciwnika wycelowany jest w wasz prawy bok przejmiecie go od zewnątrz, co więcej: jeśli tak się przydarzy że przejmować będziecie niskie gardy, będziecie to robić mieczem pochylonym, tak w terzy jak i w quarcie.