Paternoster, 1617

Piękny dyskurs o mieczu
Napisany przez Paternostra z Rzymu

Po pierwsze, jest opinią powszechnie przyjętą pomiędzy szermierzami że istnieją cztery gardy. Te gardy, z nazwami od swej kolejności, można zredukować do dwu: możemy połączyć primę i secondę w jedną, terzę i quartę w inną.
Trzymanie gardy składa się z dwu rzeczy: ustawienia ciała i ustawienia miecza. Patrząc na to możemy powiedzieć, że terza jest najdoskonalszą z gard, tą w której wszystkie zasady poprawnej szermierki są wyrażone najlepiej. Tak więc wszystko, co możemy powiedzieć o terzy, może być choćby w części powiedziane i o innych gardach.
Aby stanąć w gardzie pozwól by Twe ciało było wygięte, z Twoją lewą flanką i Twoją głową wspartymi i pochylonymi nad lewą nogą. Lewe kolano powinno być zgięte i lewa ramie uniesione w półkole blisko twarzy. Prawa noga powinna być albo wysunięta lub po prostu lekko ugięta, obie stopy w linii ze sobą. Będziesz pokazywać przeciwnikowi tylko swoją prawą flankę, która jest osłonięta Twoim prawym ramieniem, dobrze wyciągniętym w dół i lekko wypchniętym ponad prawym biodrem
Trzymaj miecz ze sztychem wskazującym nieco wyżej niż Twoja rękojeść i skierowanym na prawy bark przeciwnika. Utwórz nieduży kąt w stronę wnętrza, co jest idealne do przejścia na dowolną stronę ostrza przeciwnika.

Atak składa się z czterech elementów

1.ruchu ramienia
2.ruchu dłoni
3.przesunięcia stopy
4.zwodu ciałem

Ocena tych czterech elementów prowadzi do wszystkich technik, uderzeń i stoccat które można wykonać. Zatrzymamy się przy nich i zostawimy mandritti, riversi i stramazzoni, jako że sama stoccata jest najpiękniejszą i najważniejszą częścią miecza.

Stoccata może być podzielona na pięć podstaw:

1.inquartata lub quarta
2.terza
3.passata pod spodem
4.uderzanie i wchodzenie
5.quarta ponad mieczem przeciwnika

Quartę wykonuje się przez wysunięcie dłoni i ostrza i odwrócenie go do wewnątrz kiedy jesteś blisko celu. Atakuj rozważnie prawą stopą, unikając przez pchnięcie swego prawego barku w przód i lewego w tył. Cofnij w tył lewą stopą by wykonać tą technikę lepiej. Utrzymuj ramię dobrze wyciągnięte tak by Twoja dłoń była na wysokości barku i celowała w stronę prawego barku przeciwnika. Pominę inne, mniej ważne rozważania.
Quartę z lewej stopy wykonuje się tak jak z prawej: ruchy miecza, obroty ciała są te same, za wyjątkiem faktu że lewa stopa przechodzi w przód a nie w tył.
Okazją do wykonania tych quart jest pojawienie się otwarcia do wewnątrz przeciwnika.
Terzę wykonuje się postępując najpierw ręką i prawą stopą, obracając nadgarstek na zewnątrz. Utrzymuj ramię dobrze wyciągnięte, tak by sięgało w przód, pchane prawą stopą. Ciało powinno być ustawione bokiem, z prawym ramieniem zawsze w przód i lewym w tył, by utrudnić przeciwnikowi pochwycenie Cię. Będziesz równie dobrze osłonięty od wewnątrz co i od zewnątrz, o ile przeciwnik nie wykona cavazione lub nie wejdzie contratempo.
Passata pod spodem wykonana jest z terzą. Nie mam żadnych specjalnych wskazówek poza tym żebyś obniżył sprytnie swoje ciało na zewnątrz i pochylił sztych swojego miecza lekko do wewnątrz. Ta technika może być wykonana z obu stron i z dowolnej stopy. Czasem powinieneś również obniżyć ciało gdy przeciwnik atakuje z wielkim zdecydowaniem.
Uderzanie i wejście również wykonywane jest w terzy i nie powiem o nim nic więcej niż następująca wskazówka: bądź ostrożny byś ruchem swej dłoni, kiedy zamierzasz uderzyć nie sprawił że przeciwnik wycofa się z wyprostowanym ramieniem.
Quarta ponad mieczem przeciwnika jest wykonywana jak zwykła quarta, z tą różnicą że gdy jedna wykonywana jest do wewnątrz, druga na zewnątrz. Oto jak powinieneś ją wykonywać: nad wysuniętą zasłoną lub lekko posuniętą terzą, pociągnij nadgarstek lekko na zewnątrz i sztych do zewnątrz.
Teraz, kiedy w najkrótszy jak to tylko możliwe sposób opowiedziałem o pięciu sposobach wykonania stoccaty, w ten sam sposób opiszę dystanse w których należy wykonywać rzeczone ataki i sposób w jaki można zebrać ich miarę.
Dystans nie jest niczym innym jak odległością z jakiej obaj przeciwnicy mogą się nawzajem dosięgnąć używając pojedynczego kroku.

Są tylko trzy rodzaje dystansu:

1.dystans właściwy
2.dystans bliski
3.dystans daleki

Właściwym dystansem nazywamy ten, gdy dwaj przeciwnicy mogą się dosięgnąć nawzajem z krokiem. Dystans bliski to ten, kiedy możesz dosięgnąć przeciwnika przez samo wyciągnięcie miecza lub- w najgorszym razie- najbardziej naturalnym pół-krokiem. Odległy dystans, który wymieniłem jako trzeci, to ten gdy dwaj przeciwnicy nie mogą sięgnąć się nawzajem jednym krokiem, ale muszą wykonać najpierw pół-krok, a potem pełny. W tym zawierają się wszystkie stoccaty wymienione przez Paternostra, co nazywa on grą zdecydowania i prędkości, usuwającą wszelkie wahanie.
Dystans, każdy dystans, może być osiągnięty czterema drogami wykonania kroku.

Są one nazywane kolejno:

1.postępem stóp
2.zbliżeniem stóp
3.łączeniem stóp
4.ściganiem stóp

Postęp stóp jest gdy znajdujesz prosty i właściwy krok wchodzisz w dystans nacierając prawą stopą w przód, gdy lewa podąża za nią w ten sam (lub podobny) sposób.
Zbliżenie stóp jest wówczas gdy w szerokim kroku dzielisz krok na pół dosuwając lewą stopę po to, by móc ruszyć w przód prawą.
Łączenie stóp jest gdy w normalnym kroku łączysz lewą stopę do prawej by mieć miejsce do ruszenia prawej stopy w przód.
Ściganie stopy jest gdy w szerokim kroku dostawiasz lewą nogę do prawej, ścigając prawą stopę naprzód, gdzie ta była.

Pojedynczy z tych kroków może nie wystarczać gdy oponent się wycofuje na Twój pierwszy ruch, gdy jest dużo miejsca lub gdy wchodzisz w bliski dystans. Z tego powodu czasami jest koniecznym wykonanie jednego lub dwu kroków po pierwszym. Ostrzegam tylko by nie wykonywać dwu identycznych kroków jeden za drugim.

Wraz z wszystkimi sposobami przemieszczania nóg konieczne jest nieznaczne wysunięcie miecza i zwracanie uwagi na miecz przeciwnika. W ten sposób nigdy nie zostaniesz zaskoczony i zawsze będziesz w stanie uderzyć w contratempo na swoją korzyć. Nie pochwalam ciągania stóp lub ślizgania się na nich- to dziwaczny i niezgrabny sposób postępowania.

Musimy teraz powiedzieć o ćwiczeniu stoccat, z quartą jako pierwszą, skoro wymieniłem ją przed innymi.

Quarta jest używana gdy przeciwnik jest otwarty do wewnątrz i wykonywana jest dowolną stopą i z dowolnego dystansu, zależnie od odległości pomiędzy Tobą a Twoim przeciwnikiem. Są inne zastrzeżenia które pominę mając na względzie zwięzłość.

Gdy wykonujesz terzę, quartę lub passatę pod spodem, powinieneś być ostrożny gdy widzisz że Twój miecz jest pod mieczem przeciwnika. W tym przypadku, gdy nie chcesz złamać dystansu, możesz odchylić ciało. W ten sposób możesz podnieść swój miecz spod miecza przeciwnika i ustawić go na tej samej wysokości, po czym możesz atakować.
By ten atak i wszystkie inne udały się, użyj tak wiele prędkości jak możesz by ukraść tempo przeciwnika.

O kontrnatarciach

Teraz, by rozwiać wątpliwości na temat tempa w szermierce powiem to: natarcie wykonane przez dwu przeciwników, którzy chcą uderzyć zdecydowanie ale z rozwagą, i którzy znajdują się w rozsądnym dystansie, pozwala ledwo na trzy tempa (to jest, jeśli dwaj przeciwnicy nie chcą po prostu szarpać się i atakować jeden drugiego bez przechodzenia i odsuwania swoich ciał. W takim przypadku, przyznaję, mogą być nieskończone ilości temp i tyle samo kontr. Taka walka jednak bardziej przypomina szarpaninę iż szermierkę i robią tak głównie ludzie którzy chcą popisać się swoją wiedzą zamiast zdecydowanie przyjąć tempo i uderzyć).

1.Tak więc pierwsze tempo na tej liście, to które może zdarzyć się w walce jest contratempo. To jest gdy Twój przeciwnik atakuje Ciebie a Ty atakujesz jego.
2.Drugim jest gdy Twój przeciwnik atakuje a Ty wykonujesz cavazione
3.Trzecie jest wtedy gdy Twój przeciwnik wykonuje fintę i cavazione a ty odpowiadasz z contracavazione.

W tym ostatnim przypadku, gdy przeciwnik wykonuje fintę i cavazione, byłoby wielką pomyłką dla Ciebie wykonać cavazione a po nim dodatkowe cavazione. W rzeczywistości traciłbyś w ten sposób czas. Nie mówmy jednak o tym, co powinienem pozostawić jako materiał do większego dzieła (traktatu).
By zmieścić się w tempie w contratempo, powinieneś zwracać szczególną uwagę na to kiedy Twój przeciwnik zaczyna atak. Wtedy wyprzedź go i dosięgnij, wyprowadzając korzystniejsze pchnięcie. W tym celu ważnym jest zaznaczyć, że gdy wykonujesz contratempo in quarta lub terza, powinieneś utrzymywać miecz wyżej niż Twój przeciwnik.
Jest wielką korzyścią być zdolnym do wzięcia tempa i trafienia przeciwnika gdy kroczy naprzód by znaleźć dystans, to jest gdy próbuje zbliżyć się do Ciebie. Tu powinieneś osądzić czy ustawia się by uderzyć od razu, czy tylko próbuje przesunąć się bliże. Jest to, przyznaję, rzecz trudna do oceny.
[..] (brakując linia tekstu)
którzy przez większość czasu nie wiedzą co powinni robić, pokazują swą zapalczywość, licząc że zakłopoczą przeciwnika i zyskają otwarcie dla swojego miecza. Zwykle nie udaje im się i zamiast tego sami pozostają skonfundowani, niepewni co robić dalej. Często zdarza się to starszym studentom którzy mają mało praktyki.
Teraz, gdy nie chcesz użyć contratempo, a Twój przeciwnik nie atakuje cavazione, uderzeniem ręki lub passatą spod spodu, jako regułę powinieneś przyjąć że należy parować mieczem.
Wszystkie stoccaty mierzone do wewnątrz powinny być parowane przez obrót nadgarstka do wewnątrz, jak przy quarcie. Wszystkie stoccaty mierzone do zewnątrz powinny być parowane przez obrót nadgarstka na zewnątrz. Na zewnątrz możesz parować z lub bez przesunięcia stóp. Jeśli chcesz zrobić to z przesunięciem, uważam za korzystniejsze przesunięcie w przód lewej stopy, gdyż będzie Ci łatwiej ominąć chwytów, do których uciekają się wszyscy których stoccata chybia.
By chronić się przed chwytami po sparowaniu powinieneś sam uciec się do chwytów, wycofując swe prawie ramię jakbyś chciał zabezpieczyć je przed jego dłonią. Gdy sięga w przód, da Ci tempo i okazję by uderzyć go; parowanie z towarzyszeniem prawej stopy, by łatwiej uwolnić swój miecz i zrobić z niego potem dobry użytek.
Innym sposobem parowanie jest to co nazywamy cięciem miecza. Wykonuje się to przed startem Twojego ataku z quarty: obróć nadgarstek w terzę i popchnij miecz przeciwnika w dół na zewnątrz swojej prawej ręki.
Jeśli chodzi o chwyty, najlepsze są te które sięgają prawego nadgarstka przeciwnika lub te w których trzymasz miecz przeciwnika zaplątany między Twoim ramieniem i lewym bokiem. Teraz, zanim przejdziesz do chwytu w quarcie, terzy czy przejściu spod spodu, możesz uderzyć przeciwnika stramazzone, madritto lub riverso (wysokim lub niskim). Po takim uderzeniu upewnij się że wycofałeś swoje ramię (należy powiedzieć Twój miecz) i przejdź do chwytów jak opisano.
Wszystkie rodzaje chwytów ciała i karku są raczej przedmiotem zapasów, tak jak jest nim wywracanie kogoś używając nóg. W każdym razie nie powinno się o nich zapominać nawet z bronią: są one naprawdę dobre dla tych którzy posiadają siłę i mają dość wiedzy by jej użyć.

Bezpieczny sposób bronienia się przed każdym rodzajem uderzenia parowaniem w riverso i uderzania zawsze imbroccatą.

Chcąc zakończyć mą pracę, nie wydaje mi się by było od rzeczy przypieczętować ją niniejszym krótkim rozważaniem mojego autorstwa, które zawiera jedynie prezentację zalet i akcji gard primy i quarty, odkrywając w primie atak i w quarcie obronę, początek i koniec każdego szczytnego układu. Biorąc pod uwagę to, że quarta broni przed każdym uderzeniem, zdecydowanym bądź wątłym, zaś prima zagraża przeciwnikowi, koniecznym jest wspomnieć (jako że obie stanowią wierne swoje towarzyszki) że początek jednej jest końcem drugiej i w ten sposób, bez końca i początku, pomijają konieczność zaczynania i kończenia, jako że prima zaczyna się wysoko i kończy się w dość niskiej quarcie z dwu powodów. Pierwszy, ponieważ jeśli przeciwnik uderza pchnięciem bądź cięciem, wykraczając nieco lewą stopą, wówczas podczas parowania riverso na prawy bok przeciwnika, postępując prawą stopą, można uderzyć go imbroccatą w pierś i w ten sposób powrócić do gardy w quarcie. Drugi, jako że przeciwnik nie może atakować inaczej niż na prawą stronę, która może być łatwo broniona ascendente z wspomnianej quarty. Demonstrując w czasie tych akcji zuchwałą twarz, bystrość oka w rozpoznaniu odsłoniętych i bronionych części ciała przeciwnika, siłę i szybkość nóg, ramion i dłoni, prędkość w czasie parowania i cięcia i gibkość ciała; i taką jest natura gard primy i quarty.

KONIEC

Parę uwag o cięciach

Miałem zamiar by przedstawić wam kilka rycin które pokazałyby sposoby użycia broni siecznej, parowania jak i uderzania, u w ten sposób przedstawić różne ich zalety, lecz biorąc pod uwagę co mogłyby wyjaśnić rysunki, mogę dokonać tego samego przy pomocy kilku porad, które tu przedstawię.

Gdy przeciwnik stoi w terzy lub quarcie, tak że sztych jego miecza wycelowany jest w środek waszego ciała, ustawicie się naprzeciw niego w quarcie ze sztychem nieco wzniesionym i ustawionym wpoprzek waszego prawego boku. Zbliżając się do miecza przeciwnika uderzycie jego broń dritto, po czym tniecie wznoszącym riverso w twarz. Przeciwnie, gdy przeciwnik spróbuje ciąć was riverso w twarz, wykonacie przekrok, parując sztyletem w guardia di faccia ponad prawym ramieniem i pchając w terzy na jego pierś bądź, inaczej, sparowawszy i przekroczywszy jak powyżej, będziecie mogli ciąć go dritto w nogę, jak również sparować wspomniane riverso mieczem w quarcie, jak pokazuje ta postać, uderzająca sztyletem pod ramieniem przeciwnika, wykonująca przekrok i parująca sztyletem, można uderzyć riverso w nogę lub sztyletem w ten sam sposób w pierś. Co więcej, będziecie również mogli ustawić się w quarcie, ze sztychem miecza nisko, odsłaniając część swego ciała. Gdy zaatakuje od zewnątrz pchnięciem, sparujecie ku górze fałszywym ostrzem swego miecza, tnąc go dritto w twarz lub pchnięciem w pierś. Gdyby jednak przeciwnik zbliżał się by zbić wasz miecz, to wewnątrz jak i na zewnątrz, zrobicie tak: jeśli tnie na miecz dritto, w to samo tempo tniecie go riverso w twarz; jeśli natomiast tnie riverso od zewnątrz, by zbić wasz miecz, w to samo tempo tniecie go dritto w twarz. Pamiętajcie że parowanie dritto jak i riverso mierzonego w głowę odbywa się w ten sam sposób, jak pokazuje postać która paruje mieczem skrzyżowanym ze sztyletem umieszczonym od tyłu na forte miecza, która otwarte ma dwie linie, jedną opadającą na twarz i drugą mierzącą w udo. W sytuacji gdy przeciwnik tnie was dritto lub riverso w dolne partie ciała, sparujecie secondą, ze sztychem nisko. Jeśli będzie to dritto, wówczas sparujecie i oderwiecie miecz ostrzem pod mieczem przeciwnika, kładąc na nim swój sztylet i tniecie riverso w ramię. Jeśli z kolei będzie to riverso, sparujecie w ten sam sposób na zewnątrz, dając mu pchnięcie w pierś i kładąc w to samo tempo swój sztylet na mieczu przeciwnika. Jest to wszystko co mam do powiedzenia na ten temat.

Rycina XLIII

Postać która uderza pod rotellą w czasie gdy przeciwnik próbuje użyć swojej do parowania, by uderzyć pchnięciem w pierś.

Zważając na wszystkie istniejące sztuczki i zwody, jakie zna szermierka, jest koniecznym by zachować pełną uwagę gdy przychodzi do wymiany ciosów. Postaci pokazane powyżej demonstrują jak szkodliwym może być parowanie jeśli kto paruje i nie odpowiada w to samo tempo. Pokaże wam to na przykładzie tej akcji z rotellą. Jeden stoi w quincie z ramieniem pochylonym i sztychem miecza nisko, z rotellą naprzeciwko piersi. Jego przeciwnik stoi w sescie z ramieniem trzymającym rotellę wyciągniętym w przód i z mieczem nieco z tyłu, tak by we właściwej misurze móc pchnąć na zewnątrz rotelli w twarz, na co pierwszy, unosząc rotellę by sparować, zasłoni sobie widok, dzięki czemu drugi, zwodząc mieczem pod rotellą, uderzy go quartą jak pokazano. Gdyby jednak był doświadczoną osobą, wówczas gdyby przeciwnik wykonał pchnięcie na twarz, sparowałby, wyciągając ramię z rotellą i przechodząc w przód lewą stopą, natychmiast zginając swoje ciało i głowę ku prawej stronie, dając pchnięcie w pierś. Jeszcze inaczej, gdy przeciwnik pchnął, mógłby sparować mieczem w quarcie i wykraczając w przód lewą stopą uderzyć miecz przeciwnika rotellą oraz uderzyć go wznoszącym pchnięciem w terzy w ciało, samemu pozostając bezpiecznym.

Rycina XLII

O sposobie w jaki należy pomagać sobie rotellą w starciu z przeciwnikiem który również jej używa.

Jako że często zdarza się że własna broń walczy przeciwko temu kto nie umie właściwie jej użyć, uznałem że nie będzie niedorzecznym wspomnieć o kilku detalach związanych z użyciem rotelli, jako broni najbardziej niebezpiecznej dla tych, którzy nie mają niejakiej praktyki w jej użyciu. Takim należy doradzić, że rotella musi być trzymana w lewej ręce cokolwiek ugiętej, w taki sposób, by zwrócona była ku waszej lewej stronie, lecz nie aż tak, by zasłaniała pole widzenia do tego stopnia, by jakakolwiek część ciała przeciwnika była niewidoczna. Gdy to będzie zrobione, chcąc uderzyć przeciwnika stojącego z mieczem wyciągniętym w przód w guardia stretta, koniecznym będzie najpierw przejąć miecz przeciwnika od wewnątrz bądź od zewnątrz, zależnie od okazji i wykraczając w przód lewą stopą, uderzyć już przejęty miecz rotellą i pchnąć go żywo w terzy wznoszącym pchnięciem. Gdyby jednak zdarzyło się że przeciwnik stałby w guardia larga i próbował ciąć dritto lub riverso w waszą nogę, musielibyście parować falso tak dritto jak i riverso i wówczas odpowiedzieć cięciem w nogę przeciwnika. Gdyby jednak próbował pchnąć lub ciąć na waszą twarz bądź głowę, moglibyście sparować pchnięcie lub cięcie rotellą, o ile nie byłyby one zwodami. Jeśli chodzi o to jak zabezpieczyć się przed zwodem należy zacząć od tego, że rotella jest tak ciężka że nie da się nią parować równie szybko jak targą lub brocchiero, należy więc być ostrożnym by nie parować nią zwodów. Jedna z postaci próbuje sparować pchniecie skierowane na zewnątrz rotelli, czym oczywiście zablokuje sobie pole widzenia. Gdy będzie w ten sposób ograniczony, przeciwnik będzie miał szansę na to by wykroczyć w przód lewą nogą i uderzyć, skoro ruch jego miecza będzie niewidoczny, w pierś lub podstawę ciała, jak pokazano.

Gdyby to samo pchnięcie zostało sparowane secondą bądź quartą, zależnie od sytuacji, wówczas postępując lewą stopą i uderzając miecz przeciwnika rotellą, można by uderzyć przeciwnika wznoszącym pchnięciem w terzy, pozostając samemu bezpiecznym.

Rycina XLI

Postać która paruje stramazzone riverso mieczem i przechodzi lewą nogą w przód, dźgając pod prawym ramieniem w pierś

Ponieważ bardzo często zdarza się, że gdy przeciwnik zadaje pchnięcie, zostaje ono sparowane sztyletem do wewnątrz bądź na zewnątrz i odpowiada się stramazzone riverso w zbrojne ramię przeciwnika, jeśli zdarzy się że gdy pchniecie przeciwnika a on sparował do wewnątrz, w stronę waszego lewego boku i uderza was stramazzone, sparujecie mieczem trzymanym w terzy na zewnątrz i natychmiast wykraczając w przód lewą nogą i trzymając swój sztylet ponad mieczem przeciwnika, uderzycie go secondą pchnięciem w pierś. Pokazując powyższy rysunek wspomnę, że jeden z przeciwników ustawiony jest w terzy ze sztyletem na forte swojego miecza, drugi w sescie, ze sztyletem wyciągniętym w przód i mieczem trzymanym dość nisko i wycofanym ku sobie. Jeden będąc w misurze pchnie ponad swoim sztyletem. Drugi sparuje na zewnątrz ku lewej stronie i odpowie stramazzone riverso, na co jego przeciwnik odpowie parując w quarcie i wykraczając w przód lewą stopą by uderzyć sztyletem, jak pokazuje rycina. Chcąc wycofać się, cofnie tą samą nogę, uderzając w to samo tempo riverso w zbrojne ramię przeciwnika, po czym wróci do gardy.

Rycina XL

Postać która uderza pchnięciem w terzy w biodro zaś sztyletem w ciało podczas gdy przeciwnik odrywa się riverso w nogę by uderzyć.

Ponieważ że niektórym, którzy zobaczą postać uderzoną zarówno mieczem jak i sztyletem, wyda się to trudnym, użycie tej samej techniki w praktyce okaże się być łatwym, biorąc pod uwagę sposób jej pokazania. Powiem, że kiedy przeciwnicy stoją naprzeciwko siebie w quarcie, z prawdziwymi ostrzami mieczy stykającymi się i sztychami wycelowanymi w swoje twarze, gdy przeciwnik naciska mieczem wówczas, czując ten nacisk, jeden pod tym naciskiem obraca miecz do riverso na nogę, lecz wówczas drugi, obniżając natychmiast swój miecz i obracając dłoń w terzę, wykroczy w przód lewą nogą, uderzając go i parując mieczem jak i sztyletem, jak pokazuje rycina.

Rycina XXXIX

Postać która paruje cięcie w głowę sztychem miecza trzymanego wysoko i sztyletem skrzyżowanym z forte miecza, od wewnątrz, tak by możliwe było uderzenie na dwa sposoby: po pierwsze pchnięciem w twarz, po wtóre riverso w nogę.

Uchybiłbym sobie gdybym nie odkrył wam tego szlachetnego sposobu parowania lub obrony, która chroni i zachowuje tak szlachetną część ciałą. Korzystając z okazji przedstawiam wam niniejsze postaci, z których jedna stoi w primie, druga zaś w quincie. Z quinty, samym wzniesieniem dłoni przechodzi do quarty, zaś postępując szerszym krokiem próbuje przejąć miecz przeciwnika od wewnątrz. Gdy ten oderwie się pod mieczem przeciwnika, tnie go dritto fedente, na co tamten samym obróceniem dłoni w secondę, ze sztychem wysoko, układając sztylet od tyłu do forte swojego miecza, będzie mógł bezpiecznie uderzyć przeciwnika w dwa miejsca: pchnięciem w twarz lub cięciem w nogę, jak pokazują linie prowadzące od sztychu miecza, jedna idąca ku głowie, druga ku biodru.

Rycina XXXVIII

Postać która uderza strammazone riverso w twarz lewo- ręcznego przeciwnika, mogąc również uderzyć go secondą w pierś lub quartą od zewnętrznej miecza przeciwnika podczas gdy jego sztych jest odrywany do uderzenia.

Leworęczny przeciwnik, stoi w quarcie z wyciągniętym ramieniem. Wy zaczynacie przejmować jego miecz od wewnątrz w terzy, ze sztyletem wysoko. Gdy on oderwie się by uderzyć was secondą w twarz, będziecie mogli uderzyć go na trzy sposoby: po pierwsze, ledwie obniżając swój sztylet i parując jego miecz uderzycie go strammazone riverso w twarz. Inaczej, secondą w pierś, zwracając jednak uwagę na to, że w czasie jego oderwania może być lepiej uderzyć go samym mieczem, quartą od zewnętrznej.

Rycina XXXVII

Postać która uderza z kontroderwaniem z quarty w twarz, parując miecz przeciwnika na zewnątrz ramieniem owiniętym płaszczem, po tym gdy przeciwnik oderwał swój miecz by uderzyć pchnięciem

Wasz przeciwnik zaczyna w quarcie, z mieczem wyciągniętym i ustawionym wysoko. Wy ustawicie się by przejąć w quarcie od wewnątrz, z ramieniem owiniętym płaszczem pod swoim forte. Gdy zechce się oderwać by uderzyć was pchnięciem w dowolny sposób, sparujecie w górę, na zewnątrz swego lewego boku, ramieniem z płaszczem i kontrodrywając w quarcie uderzycie go w twarz lub dowolne inne miejsce, jak będzie wam wygodnie.

Rycina XXXVI

Sposób użycia miecza i płaszcza.

By lepiej wytłumaczyć kwestię użycia płaszcza, będzie korzystnym wyjaśnienie kilku warunków które muszą zostać spełnione. Powiadam wam więc że by użyć płaszcza w takiej sytuacji, należy pozwolić mu opaść z prawego ramienia aż do połowy lewego i owinąć lewą dłoń od zewnątrz, otaczając ją wspomnianym płaszczem i tak ustawić się w terzy lub innej gardzie, jak wola. Tak też, krocząc, należy zachowywać ten sam porządek jaki zachowuje się używając miecza i sztyletu, jako że i postępowanie jest identyczne, poza parowaniem, które wykonuje się inaczej, jako że płaszcz może zostać przecięty lub przebity, co nie może zdarzyć się w przypadku sztyletu. Gdy stać będziecie w terzy, jak powyżej i gdy zetrzecie się z przeciwnikiem i gdy on uderzy mandritto w waszą głowę, wy, w tym samym czasie, wykroczycie w przód lewą stopą, parując płaszczem przeciwko forte miecza swego przeciwnika, równocześnie pchając w pierś. Można też sparować wspomniany cios w primie mieczem w guardia di testa ( dosłownie „garda głowy”, miecz trzymany wysoko, ze sztychem skierowanym w przód i nieco na lewo- przyp. tłum.), z towarzyszeniem płaszcza, ściągając lewą stopę na prawo i natychmiast podążając za nią prawą i uderzyć mandritto w jego głowę lub nogę. Jeśli jednak uderza on mandritto lub riverso w waszą nogę, wycofacie nieco prawą stopę i jeśli było to mandritto, uderzycie go riverso w rękę trzymającą miecz, jeśli zaś było to riverso, uderzcie go dritto we wspomnianą rękę. Prawdziwym parowaniem będzie jednak parowanie mieczem, tak więc w ataku z użyciem miecza i płaszcza uderzać miecz przeciwnika i w ten sposób uderzać bezpiecznie. Co więcej wspomnę, że niniejsze ryciny pokazują sposób którego należy używać by przejąć miecz przeciwnika od wewnątrz używając miecza i płaszcza

Rycina XXXV

Postać która uderza pchnięciem pomiędzy brońmi przeciwnika w pierś, odrywając się ponad sztyletem, podczas gdy przeciwnik ustawiony jest w szerokiej gardzie i pozwala na wejście w misurę.

Przeciwnik ustawiony jest w quarcie z ramieniem wycofanym, sztyletem wysuniętym wysoko i szeroko w wyciągniętym ramieniu. Ustawicie się naprzeciwko w wysuniętej terzy ze sztyletem
skrzyżowanym w poprzek piersi. Zbliżycie się do jego sztyletu od zewnątrz- jeśli będzie pozostawał w gardzie gdy skończycie, zrównacie sztych swojego miecza z jego sztyletem i oderwiecie się w quarcie, uderzając go długą stoccatą w pierś

Rycina XXXIV

Postać która uderza secondą ponad sztyletem w pierś z wycofaniem prawej nogi podczas ataku i parując sztyletem pod swym prawym ramieniem, podczas gdy przeciwnik wykonuje przekrok lewą nogą by uderzyć,

Mimo że przeciwnik ustawiony jest w quarcie, z mieczem wycofanym i obniżonym oraz sztylete wysuniętym w przód i daleko od ciała, ustawcie się naprzeciwko niego w quarcie, z ramieniem wyprostowanym i sztyletem wysoko. Gdy ruszy passatą by sparować wasz miecz z góry w dół i uderzyć was secondą, sparujecie sztyletem w dół, równocześnie cofając prawą nogę, oderwiecie swój miecz w dół, w stronę swego prawego boku, i uderzycie secondą.

Rycina XXXIII

Postać która uderza w quarcie pod sztyletem w pierś, trzymając prawą nogę z tyłu i parując wysoko sztyletem, podczas gdy przeciwnik wykracza w przód by uderzyć secondą nad sztyletem

Przeciwnik stanie w niskiej terzy, wy ustawicie się naprzeciwko niego w wysokiej terzy, ze sztyletem zetkniętym i skrzyżowanym z forte swego miecza. Gdy zbliży się w passacie by uderzyć was w secondzie ponad sztyletem, parując szeroko swoim, wycofacie swoją prawą nogę i gdy wzniesie sztylet by parować, wykonacie oderwanie pod jego sztyletem, wypychając ciało w przód, jak pokazuje rycina, i uderzycie go w quarcie.

Rycina XXXII

Postać która uderza quartą w gardło zwodząc mieczem i obniżając sztylet by sparować, podczas gdy przeciwnik wykonuje oderwanie od miecza i próbuje parować sztyletem.

Przeciwnik ustawiony jest w wysokiej terzy, ze sztyletem skrzyżowanym i połączonym z forte swego miecza, nieco ukośnie. Przejmiecie miecz w terzy, od zewnątrz, ze sztyletem wysoko. Gdy będzie odrywał miecz poniżej, pomagając sobie parowaniem sztyletem by uderzyć was w quarcie, sparujecie swoim sztyletem, od góry w dół, ku jego lewej stronie i, w jedno tempo, oderwiecie pod jego sztyletem, uderzając go quartą w twarz lub inne miejsce, cokolwiek będzie bardziej wygodne.

Rycina XXXI

Postać która uderz z passaty pchcięciem falso z dołu ku górze, w pierś, pomiedzy orężem przeciwnika, parując ponad jego prawym ramieniem sztyletem i dobrze naciskając obydwiema brońmi.

Przeciwnik ustawiony jest w terzy, z obydwiema brońmi wyciągniętymi ukośnie, tak że sztych miecza przeciwnika wycelowany jest w wasz prawy bark a jego sztylet w lewy. Ustawicie się naprzeciw niego w terzy, ze sztychem swojego miecza nisko zaś sztyletem wysoko, z ciałem wygiętym tak bardzo jak tylko możliwe w lewo. Gdy on zechce zbliżyć się by przejąć lub dokonać czegokolwiek innego, wykroczycie lewą stopą w to samo tempo ku jego prawej stronie i parując swoim sztyletem do wewnątrz, ponad waszym prawym ramieniem, wykonacie ki niemu pchnięcie falso od dołu ku górze. Pomiędzy jego brońmi lub, odmiennie, odrywając miecz ponad, naciśniecie jego miecz obydwoma swymi orężami, uderzając go terzą w to samo tempo.

Rycina XXX

Postać która uderza w secondzie ponad sztyletem w lewy bark ze zwodu, parując sztyletem z góry pod swoje prawe ramię.

Zaczynacie w terzy lub quarcie, z ramieniem wycofanym i sztyletem przy przegubie. Wasz preciwnik zaczyna w quarcie z mieczem wycofanym i sztyletem wysuniętym i uniesionym. Wykonacie zwód spod jego sztyletu, unosząc swój i gdy on parował będzie w dół swoim sztyletem, ku swojej lewej, oderwiecie się w to samo tempo ponad jego sztyletem, parując miecz wroga do wewnątrz, pod swoje prawe ramię i uderzycie go secondą ponad sztyletem.

Rycina XXIX

Postać która uderza ponad sztyletem, secondą, w lewy bark, podczas gdy przeciwnik stara się przejąć miecz na zewnątrz.

Jeśli stoicie w wysuniętej terzy, ze sztyletem w linii ukośnej do początku forte waszego miecza, a wasz przeciwnik zaczyna w tej samej gardzie, gdy zacznie on by przejąć miecz od zewnątrz w terzy , oderwiecie się zbijając jego miecz swoim w quarcie, wszystko w jedno tempo, i natychmiast parując jego odsunięty miecz swoim sztyletem, uderzycie go w to samo tempo ponad sztyletem w lewy bark.

Rycina XXVIII

Postać która paruje sztyletem pod prawym ramieniem i uderza secondą w twarz lub stramazzone riverso w ramię trzymające miecz.

Stojąc w niskiej bądź wysokiej terzy, ze sztyletem przy przegubie, podczas gdy przeciwnik zaczyna w dowolnej gardzie pozwalającej na przejęcie od zewnątrz, zaczniecie od przejęcia od zewnątrz w wysokiej lub niskiej terzy, zależnie od okazji, unosząc swój sztylet. Gdy on zechce oderwać do wewnątrz i pchnąć w quarcie lub secondzie, parując sztyletem pod ramieniem trzymającym miecz uderzycie go stramazzone w ramię lub pchniecie secondą w twarz, jak pokazano.

Rycina XXVII

Postać która wykonuje zwód ponad sztyletem i, gdy przeciwnik unosi miecz by sparować, uderza go w pierś w quarcie, odrywając miecz poniżej.

Jeśli tak się zdarzy żę będziecie w wysuniętej terzy, ze sztyletem przy przegubie, zaś wasz przeciwnik zacznie w niskiej quarcie, z mieczem wycofanym i sztyletem umieszczonym wysoko i wyciągniętym, zaczniecie od zwodu ponad jego sztyletem w terzy, utrzymując sztylet na miejscu. Gdy przeciwnik sparuje w górę swym sztyletem, chcąc uderzyć was w to samo tempo w quarcie bądź secondzie, wykonacie oderwanie pod spodem i parując w ten sposób jego atak, uderzycie go quartą w pierś.

Rycina XXVI

Postać która paruje mieczem z towarzyszeniem sztyletu w quarcie i uderza quartą w twarz bądź riverso w ramię, jak ukazuje rycina.

Jeśli tak się zdarzy, że będziecie w wysuniętej tezy, ze sztyletem przy przegubie, zaś przeciwnik zaczynał będzie w dowolnej gardzie, zdatnej do przejęcia od zewnątrz, zaczniecie przejmować w terzy, wysoko bądź nisko, w zależności od okazji, jednak bez ruszania sztyletu z jego miejsca. Gdy przeciwnik oderwie się by uderzyć w quarcie lub secondzie, parując mieczem ze sztyletem w quarcie będziecie mogli uderzyć go, jak pokazano, riverso w ramię bądź quartą w twarz.

Rycina XXV

Postać która paruje sztyletem wysoko do wewnątrz, uderza riverso w biodro i quartą w pierś, jak pokazuje rycina.

Stojąc w quarcie ze sztyletem wysoko, z przeciwnikiem ustawionym w dowolnej gardzie zdatnej do przejmowania od wewnątrz, z prawą nogą z przodu, zaczniecie przejmować od wewnątrz w quarcie . Gdy przeciwnik oderwie się by uderzyć was quartą w twarz, parując od wewnątrz swym sztyletem ponad swym prawym ramieniem będziecie mogli uderzyć go riverso w biodro lub quartą poniżej ramienia.

Rycina XXIV

Postać która uderza ponad prawym ramieniem w pierś i pozwala opaść mieczowi wraz z rozwiązaniem miecza i sztyletu.

Z tej ryciny łatwo będzie wam pojąć i nauczyć się sposobu uderzania mieczem z ręki w dół i uderzania w to samo tempo pchnięciem w pierś. Będąc w terzy, z wycofanym ramieniem i łącząc swój miecz ze sztyletem podczas gdy przeciwnik stoi w quarcie, zaczniecie przejmować miecz od wewnątrz w quarcie, obniżycie sztylet do połowy swego prawego ramienia w linii skośnej. Gdy wasz przeciwnik wykona oderwanie by uderzyć was w pierś w quartę, uderzycie na jego ciało od zewnątrz, punta reversa, wznosząc nieco rękojeść swego miecza i w to samo tempo parując w dół, płazem swojego sztyleta na zewnątrz, tym samym zmuszając go do odrzucenia broni

Rycina XXIII

Postać która uderza w secondzie w pierś pomiędzy brońmi, pod pretekstem oderwania ponad sztyletem, a która mogłaby uderzyć w ten sam sposób w quarcie.

Przeciwnik czeka w niskiej terzy z ramieniem wycofanym i ze sztyletem połączonym z mieczem i wysuniętym w przód. Ustawicie się naprzeciwko w wysokiej terzy i wykonacie zwód od zewnątrz sztyletem w twarz, w wysokiej quarcie lub podobnej terzy. Poczas gdy uniesie on sztylet by parować i zaatakować was w quarcie, wykonacie oderwanie ponad jego sztyletem i w to samo tempo uderzycie go secondą w pierś, równocześnie parując.

Rycina XXII

Postaci ukazujące jak po pojedynczym parowaniu sztyletem możliwe jest uderzenie pchnięciem w trzy miejsca, to jest w twarz, pierś lub w biodra.

Niniejsze ryciny demonstrują kunsztowny sposób uderzania na trzy różne sposoby pchnięciem z pojedynczym parowaniem sztyletem, który jest jak następuje: w quarcie, przejąwszy miecz przeciwnika od wewnątrz z jakiejkolwiek gardy stosownej do przejęcia od wewnątrz, będzie on mógł oderwać się by zadać wam pchnięcie na dwa sposoby: w twarz bądź w pierś; wówczas jednak, gdy on wykona oderwanie by w was uderzyć, sparujecie jego miecz do wewnątrz swoim sztyletem ponad swym prawym ramieniem i przy pierwszej okazji będziecie mogli uderzyć go wysoko lub nisko, to jest w twarz bądź w pierś pod ramieniem bądź też w biodro, przy drugiej tylko w twarz bądź biodro.

Rycina XXI

Postaci z mieczem i sztyletem, ukazujące sposób przejmowania miecza przeciwnika stojącego w wysokiej primie od wewnątrz. Zwróćcie uwagę że jeśli sztych przeciwnika wymierzony jest w wasz prawy bark, musi być przejęty od zewnątrz. Ten sam sposób zastosujecie przy przejmowaniu niskich gard.

Niniejsze ryciny pokazują sposób walki mieczem i sztyletem, głównie sposób przejmowania miecza przeciwnika w wysokiej primie. Nie jest możliwym pokazać na jednej rycinie wszystkich sposobów przejmowania miecza od zewnątrz i od wewnątrz, z niskiej i wysokiej gardy, zdając się w tym na czytelnika a wspominając tylko, że jeśli sztych przeciwnika wycelowany jest w wasz prawy bok przejmiecie go od zewnątrz, co więcej: jeśli tak się przydarzy że przejmować będziecie niskie gardy, będziecie to robić mieczem pochylonym, tak w terzy jak i w quarcie.

Rycina XX

Postać która uderza w twarz w secondzie z passatą, chwytając uzbrojoną dłoń przeciwnika w lewą.

By wyjaśnić powyższą rycinę C, mając miecz swego przeciwnika, to jest postaci D, przejęty od zewnątrz i D odrywającego miecz by zadać stoccatę C, paruje miecz przeciwnika w quarcie z przeniesieniem prawej stopy i, wszystko w jedno tempo, przechodzi i obraca równocześnie ciało, uderza go secondą w twarz. Mógłby to również zrobić bez przechodzenia, uderzając quartą, lecz wówczas musiałby zrobić to w dui tempi. Gdyby D był postacią doświadczoną w szermierce, wówczas gdy C oderwałby miecz do parowania w quarcie z przeniesieniem stopy, D wykonałby kontroderwanie swojego miecza do zewnątrz i uderzył go w twarz w secondzie i wycofał w terzy, podążając za mieczem przeciwnika swoim ostrzem podczas wspomnianego wycofania. Tak uderzyłby C.

Rycina XIX

Postać która uderza quartą ze scanso della vita

Miecz postaci D został przejęty od zewnątrz przez postać oznaczoną C. D odrywa się by zadać C pchnięcie w twarz. C uderza go quartą ze scanso dlla vita, jak pokazuje rycina. Gdyby D był osobą doświadczoną, oderwałby miecz by przejąć miecz C od wewnątrz, zginając ciało nieco w prawo. Zdobywszy go, przeszedłby natychmiast w przód lewą stopą i pchnął quartą w pierś bądź, oderwawszy się z mezzo mandritto, zbijając miecz przeciwnika i zadając C riverso w twarz, wycofując się do terzy i pozostając tam bezpiecznie.

Rycina XVIII

Postać która uderza w gardło quartą z passata lewą stopą

Postać oznaczona jako C, ma miecz postaci B przejęty od zewnątrz. B odrywa się by uderzyć stoccatą w twarz postaci C. C uderza go quartą w gardło lub twarz podczas oderwania w pass, jak pokazuje rysunek. Jeśli B byłby osobą doświadczoną, oderwałby miecz zwodem, z ciałem utrzymanym nieco w tył. C zbliżyłby się pewnie przez pass quartą, B wykonałyby inquartatę ze zwodem ciałem, przechodząc lewą nogą za prawą i uderzył go w pierś

Rycina XVII

Postać która uderza obok ucha ze scanso del pie dritto

Postać oznaczona jako C, mając przejęty od zewnątrz miecz postaci oznaczonej B, gdy tenże B odrywa się by uderzyć postać jak C quartą, owa oznaczona C postać uderza go w twarz przy uchu od zewnątrz, ze zwodem ciałem z przeniesieniem prawej stopy. Nigdy nie omieszkam wspomnieć że gdyby B był osobą doświadczoną, oderwałby miecz przez zwód ciałem trzymanym nieco z tyłu. C zbliżałby się pewnie by uderzyć postać B zwodem z przeniesieniem prawej stopy, wówczas B, spotykając miecz przeciwnika od wewnątrz, zniżyłby sztych w secondzie i przechodząc lewą nogą w to samo tempo, uderzyłby go w bok, trzymając równocześnie jego zbrojną dłoń.

Rycina XVI

Ta i następująca po niej rycina ukazują różne sposoby przejmowania miecza od wewnątrz, zawsze zakładając uprzednie przejęcie od zewnątrz i oderwanie sztychu w celu uderzenia wykonane przez waszego przeciwnika

Niniejsza rycina pokazuje różne sposoby uderzania od wewnątrz, zawsze zakładając uprzednie przejęcie miecza od zewnątrz po waszej stronie i oderwanie by uderzyć w po stronie przeciwnika. D odrywa się jak wspomniano, C uderzy go w quarcie z pewnej stopy lub z powiększonego kroku, w gardło lub twarz. Gdyby jednak D był osobą inteligentną, wykonując oderwanie wykonałby je ze zbiciem miecza przeciwnika ostrzem swojego, pchając go w twarz lub tnąc riverso w ramię postaci oznaczonej jako C, po czym wycofał się do terzy w zwykłym tempie.

Rycina XV

Podwójny sposób przejmowania miecza przeciwnika od wewnątrz i z zewnątrz.

Wiedząc z doświadczenia jak użyteczną jest wiedza o tym jak przejąć miecz przeciwnika, nie chciałem pominąć opisu sposobu jakiego należy użyć. Po pierwsze, jeśli chcecie przejąć miecz przeciwnika od wewnątrz bądź od zewnątrz, zależnie od sytuacji, musicie najpierw przejąć go w odległości dłoni od sztychu. Jeśli tak się zdarzy że będziecie musieli przejmować miecz od wewnątrz, wycelujecie sztych w prawy bark przeciwnika, a jeśli od zewnątrz, w lewy. Zrobiwszy tak, będziecie podążać w stronę przeciwnika. Jeśli tak się zdarzy że oderwie on miecz, w tym samym momencie wykonacie kontroderwanie i powrócicie mieczem na miejsce lub tym samym kontroderwaniem uderzycie go w czasie gdy będzie próbował się oderwać. Co więcej, jeśli zdarza się że przeciwnik zbliża się by przejąć miecz, od wewnątrz jak i od zewnątrz, a wasz miecz ułożony jest poziomo, w linii prostej, z ramieniem wyciągniętym, w ten moment oderwijcie się i przejmiecie miecz, krocząc w przód. I jeśli zdarzy się tak że będziecie musieli oderwać się by przejąć miecz od wewnątrz, przeniesiecie prawą stopę w przód podczas oderwania, zginając ciało na prawo, trzymając swoją lewą rękę blisko prawej i wówczas, wykraczając lewą stopą, uderzycie go pchnięciem w pierś w quarcie. Jeśli zaś będziecie musieli oderwać się by przejąć miecz od zewnątrz , w podobny sposób przeniesiecie prawą stopę w przód, zginając ciało w lewo i wykraczając lewą stopą, uderzycie w pierś w secondzie. Zważcie, że choć powyższe figury ukazują przejmowanie miecza od zewnątrz w terzy, musicie przestrzegać powyższej reguły przejmowania miecza przeciwnika i w innych sytuacjach.

Rycina XIV

Postać która uderza pod mieczem przeciwnika w contra tempo bez parowania, tylko z obniżeniem ciała, jak pokazano.

Postać D zyskała miecz postaci C od wewnątrz. C odrywa miecz by dać stoccatę w twarz postaci D. D, obniżywszy ciało i wykroczywszy w przód prawą nogą uderza go w tym samym tempo secondą pod mieczem, w contratempo, bez parowania, jak widać na rycinie. Co więcej, mógłby również dopiąć swego wykonując wspomniane pchnięcie inaczej, to jest, gdyby C oderwał się by zadać stoccatę w twarz postaci D, D paruje w terzy ze sztychem wysoko i w to samo tempo, obniżając sztych i obracając miecz w secondę, uderzyć go w pierś z passatą, równocześnie chwytając za rękę trzymającą miecz. Gdyby jednakoż C był osobą doświadczoną, mógłby wycofać prawą stopę w tył i w czasie swojego natarcia spotkać miecz przeciwnika od zewnątrz, w to samo tempo obniżyć sztych i obracając dłoń w secondę uderzyć scannaturą pod mieczem przeciwnika. Mógłby również podczas swojego wycofania, sparować lewą ręką od góry, w dół, pod swoje ramię i uderzyć D wysoką secondą w pierś lub twarz.

Rycina XIII

Postać która uderza scannaturą przez pchnięcie w prawy bok z passatą podczas gdy przeciwnik odrywa miecz by uderzyć.

Ten sposób atakowania nazywa się scannatura i jest wykonywany w następujący sposób: postać oznaczona jako C, ma miecz postaci oznaczonej jako D przejęty od zewnątrz. D odrywa miecz zadając pchnięcie w twarz C zaś C, spotkawszy miecz przeciwnika od zewnątrz, zniża nieco sztych w secondzie i przechodząc lewą nogą w to samo tempo uderza go w bok, obniżając rękojeść i ciało i więżąc jego ręce, jak pokazano.

Rycina XII

Postać która paruje mieczem w obu rękach i uderza pchnięciem na gardło z passatą w czasie gdy przeciwnik próbuje oderwania.

Postać D, zdobyła miecz postaci oznaczonej jako C od wewnątrz, w niskiej gardzie. Wspomniany C odrywa miecz by dać stoccatę w pierś D. D wykonuje wykrok lewą nogą i w tym samym czasie, naciskając na miecz przeciwnika obiema dłońmi, uderza go w pierś w terzy. Gdyby C był osobą inteligentną, bez wątpienia odrywając sztych by uderzyć zrobiłby to z lekkim usunięciem w tył, wówczas gdyby D parował oburącz i przechodził by uderzyć, C przez obniżenie sztychu ku ziemi i obrócenie dłoni w secondę, nieznaczny unik ciałem ku lewej stronie przeciwnika oraz oderwanie ostrza nad jego mieczem, mógłby uderzyć go od wewnątrz riverso w twarz, wycofując się do terzy lub, sparowawszy, wyjść w przód lewą nogą, obrócić cieło w prawo i trzymając miecz oburącz podczas obrotu pchnąć atakującego przeciwnika w pierś, tak że D nie mógłby się obronić.

Rycina XI

Różne sposoby uderzania pod mieczem przeciwnikami

Zaczynając w terzy, ustawicie się w wysokiej, poprzecznej quarcie, tak by sztych waszego miecza był wymierzony w lewy bark waszego przeciwnika. Gdy on postąpi by przejąć miecz po linii ukośnej, uderzycie go w contratempo pod mieczem, obracając dłoń w secondę, zginając w pół i obniżając lekko tułów, jak widać na rycinie. .

Po drugie, jeśli wasz przeciwnik przejął miecz od zewnątrz, oderwijci swój zwodem pchnięcia quartą w twarz. Gdy będzie chciał sparować, obrócicie rękę z takim samym ugięciem ciała i uderzycie go mieczem jak powyżej

Po trzecie, jeśli przeciwnik przejął wasz miecz od wewnątrz, będziecie mogli oderwać się udawanym pchnięciem w twarz z terzy. Gdy on uniesie miecz by sparować, uderzycie go pod mieczem obracając dłoń w secondę w sposób taki jak powyżej.

Po czwarte, gdy wasz przeciwnik, mając miecz przejęty od wewnątrz oderwie się by uderzyć was w twarz pchnięciem, będziecie mogli uderzyć go na dwa sposoby: pierwszy, będziecie mogli uderzyć w contra tempo w czasie gdy będzie się zbliżał, obniżając ciało i trzymając miecz w terzy. Będziecie również mogli uderzyć go parując w terzy ze sztychem wysoko i obracając dłoń w secondę podczas uderzania, w sposób wspomniany powyżej.

Po piąte i ostatnie, jeśli wasz przeciwnik miał miecz przejęty od waszej zewnętrznej i oderwie się by przejąć wasz miecz od wewnątrz, w tym momencie uderzycie go w terzy obracając dłoń i zginając ciało jak powyżej.

Rycina X

Postać uderza w quarcie pod prawe ramię, w pierś, podczas gdy przeciwnik wykonuje oderwanie by uderzyć.

Miecz postaci C został przejęty przez postać D. C obraca dłoń by uderzyć riverso w twarz postaci oznaczonej jako D. D uderza w quarcie w pierś, pod uzbrojonym ramieniem przeciwnika, w czasie gdy odwraca on je do riverso, wznoszac ramię i rękojeść miecza, powiększając krok, jak możecie zauważyć. Jakkolwiek powiem, że gdyby C, zamiast uderzać w riverso, wycofał swój miecz, równocześnie cofając się nieco i uniósł swój miecz ukośnie, tak żeby sztych skierowany był w stronę lewego boku przeciwnika, a D chciałby wejść quartą, C, parując mezzo mandritto, mógłby uderzyć go riverso w twarz lub pchnąć w pierś.

Rycina IX

Postać uderza w passacie podczas gdy przeciwnik odrywa się by uderzyć.
Postać D przejęła miecz od wewnątrz postaci oznaczonej jako C, który to C odrywa się by uderzyć stoccatą w twarz D. D uderza go w twarz w secondzie z passatą, lewą ręką chwytając miecz przeciwnika. Nie zawaham się stwierdzić że gdyby C był przebiegły, oderwałby miecz zwodem, z ciałem odchylonym lekko w tył. Wówczas, gdyby D zbliżał się pewnie, C zwiódłby pod mieczem przeciwnika, odwrócił się w inquartę z unikiem ciałem i przenosząc nogę skrzyżowaną z tyłu, uderzył go w pierś

Rycina VIII

Rycina ta pokazuje jak wiele z misury traci się atakując nogi. Miecz postaci C jest przejęty przez D, C uderza w riverso w nogę postaci oznaczonej D. D może uderzyć podczas obracania w riverso, stramazzone w ramię lub pchnięciem w twarz, z powodu nadmiernego wychylenia ciała w przód D wycofuje swoją prawą nogę do tyłu w czasie ataku. Gdyby C był przebiegły, podczas przejmowania miecza przez D uderzyłby riverso w twarz po czym mandritto fendente w głowę i w ten sposób pozostałby bezpieczny.

Rycina VII

Ta i kolejna rycina prezentują różne sposoby uderzania od zewnątrz, zawsze z uprzednim zyskaniem miecza od wewnątrz i wykonanym przez przeciwnika oderwaniem sztychu by uderzyć. Gwoli objasnienia powiem że D przejął od wewnątrz miecz C, w tym czasie C odrywa miecz by pchnąć mieczem w pierś D. D uderza pchnięciem w lewe oko z ustalonej stopy bądź wykrokiem, jak pokazuje rycina. Wspomnę jeszcze że gdyby C był przebiegły, wykonując oderwanie wykonałyby zwód, z ciałem utrzymanym z tyłu. Wówczas gdy D zbliżyłby się pewnie by uderzyć, C sparowałby miecz przeciwnika na zewnątrz, uderzając mandritto w twarz lub imbroccatą w pierś, po czym wycofując się do niskiej quarty.

Rycina VI

SPOSOBY ZYSKANIA MIECZA OD WEWNĄTRZ W LINII PROSTEJ I UDERZANIA ZA SZTYCHEM W ZALEŻNOŚCI OD MIEJSCA JAKIE ODDA PRZECIWNIK



Są dwa powody (wydaje mi się) dla których zbliżanie się do przeciwnika jest wskazane. Pierwszym jest przejęcie jego miecza by znaleźć misurę i tempo, innym zbliżenie się do ciała przeciwnika by szukać tylko misury, które najlepiej wykonywać w linii prostej. Ponieważ są dwa powody dla zbliżania się, muszą być też dwie okazje . Pierwszą, dla zyskiwanie miecza by szukać misury i tempo, jest gdy wspomniany przeciwnik układa się w linii ukośnej, ponieważ przeciwnik ustawiony w quarcie, z mieczem który mierzy ukośnie w waszą lewą stronę, wy ustawiacie się z mieczem od zewnątrz, oderwiecie się powiększając krok by przejąć miecz od wewnątrz po wspomnianej linii prostej, jak pokazuje to rycina. Nie powinno to sprawiać wam żadnej trudności, jako że sama prosta linia wystarcza by przejąc miecz przeciwnika ustawionego diagonalnie.
Druga okazja, ta dla zbliżenia się blisko do ciała by szukać wyłącznie misury, jest gdy przeciwnik układa się w linii prostej lub z ciałem odsłoniętym. Wówczas, bez przejęcia miecza by szukać tempo, wystarczy zbliżyć się ciałem po prostej by znaleźć misurę i wówczas uderzyć wedle sztychu, jakkolwiek reguły sztuki wymagają by przejmować miecz na wszystkich liniach. Uderzanie wedle sztychu należy rozumieć tak, że za każdym razem gdy sztych miecza przeciwnika skierowany jest w waszym kierunku, będziecie w stanie uderzyć w linii prostej, na wysokość na jakiej znajduje się sztych przeciwnika, wprowadzając forte o dłoń od niego i pamiętając, że jeśli jest on na wysokości połowy waszej głowy, traficie go w twarz. Nawet gdyby był w połowie waszego ciała będziecie mogli go uderzyć w twarz bądź pierś. Nazywa się to „uderzaniem za miejscem które odda miecz przeciwnika”. Co więcej w ten sposób będziecie mogli bezpiecznie oderwać miecz ze wszystkich stron by zaatakować. Pamiętajcie jednak by odrywając się przenosić forte swojego miecza w primo tempo do sztychu miecza przeciwnika, nie zaś, jak radzą niektórzy mistrzowie którzy odrywają miecz i robią to po to, by uderzyć w primo tempo, przemieszczając sztych swojego miecza po forte miecza przeciwnika, nie zważając na to, że przez to oddają pole przeciwnikowi i często są wówczas atakowani, jak widać na naszym sztychu.

Rycina V

POSTAWA OBJAŚNIONA PRZY POMOCY LITER ALFABETU



Rysunek objaśnia pozostawanie w gardzie, jak pokazuje nasza sztuka, i najdalszy wypad długiego uderzenia, wraz z wzajemnymi zależnościami wszystkich członków.

A- lewy bark w gardzie
B- lewe kolano w gardzie
C- ustawienie lewej stopy w gardzie
D- zwykły krok w gardzie
E- miejsce ustawienia prawej stopy w gardzie
F- ukośne ułożenie miednicy w gardzie
G- prawa dłoń w gardzie
H- przesunięcie prawego ramienia
I- przesunięcie prawego kolana
K- zwiększenie dystansu, nieco więcej niż o stopę
L- przesunięcie lewej stopy
M- przesunięcie lewego kolana o połowę dystansu.

Ryciny II- IV

GARDY

Tak jak nie da się pięknie i rozumnie pisać nie znając liter alfabetu, tak jest i w naszej sztuce szermierki, której bez następujących gard, kilku uników i wycofań ciała będących podstawą praktyki, nikt nie byłby w żaden sposób w stanie prezentować, tak więc następujących sześć figur oznaczono alfabetycznie. A ukazuje wam primę, seconda ukazana jest jako B, terza jako C. Quartę oznaczono D, quintę E i sestę F

Rycina I

SPOSÓB UŁOŻENIA RĘKI NA MIECZU



Ponieważ w różnych stronach różne panują zwyczaje i często wrogość okazywana jest nieszczerze, by być zabezpieczonym przeciwko wszelkim ewentualnościom nie zaszkodzi pewnie pouczyć o sposobach układania ręki na mieczu zanim przyjdzie do jego wykorzystania. Tak więc jeśli zdarzy się że będziecie mieć prawą nogę w przodzie gdy będziecie kłaść dłoń na mieczu, jak pokazuje jedna z tych figur, wycofacie wspomnianą nogę, wyciągając w tym czasie swoje prawe ramię do wysokiej primy. Jeśli zaś będziecie z lewą noga w przód, jak pokazuje druga z figur, nie dobędziesz miecza we wspomniany sposób bez zmieniania dystansu. Jeśli zaś zechcecie użyć miecza i płaszcza lub miecza i sztyletu, jak też i samego miecza, właściwym sposobem będzie najpierw zrobić krok w przód prawą stopą by ustawić się w quartę lub, gdy przeciwnik jest blisko, cofając lewą stopę, ustawiając się jak wyżej, dzięki czemu mając swobodę bezpieczniej wam będzie owinąć płaszcz lub wyciągnąć rękę po sztylet, jako że sztych waszego miecza utrzyma waszego przeciwnika na dystans gdy będziecie się zajmować swoim orężem. To wszystko co chcę powiedzieć na ten temat.

Objaśnienia

WYJAŚNIENIE NIEKTÓRYCH TERMINÓW ZWIĄZANYCH Z SZERMIERKĄ

Jako że jest koniecznym by uczniowie rozumieli terminy których mistrzowie używają podczas nauczania, zaproponowaliśmy wyjaśnienie ich w najkrótszych słowach

1) O MIECZU
Jeśli mówimy o mieczu, wyróżnia się forte, debole, fałszywe i prawdziwe ostrze. Niektórzy wyróżniają trzy równe części ostrza- debole i forte, które są najbardziej oddalonymi częściami, oraz środek, który nadaje się zarówno do parowania, jak i ataku. Zdarza się również że wydzielane są cztery części, ale bez wyraźnego użytku. Wspomniane pojęcia są łatwe i zrozumiałe same przez się.

2) O GARDACH
„Gardami” nazywamy pewne ułożenia rękojeści miecza, która zawsze gdy umieszczona jest powyżej barku, tworzy primę. Kiedy opadnie by być na tym samym poziomie co bark, tworzy secondę. Gdy opuszczona jeszcze dalej na zewnątrz kolana, po prawej stronie, tworzy tercę. Quarta powstaje gdy rękojeść znajduje się pomiędzy udami. Panuje zgoda że te cztery gardy nazywane są głównymi i do tego momentu wszyscy się zgadzają, podczas gdy chodzi o odległości, ramiona, ciało, nogi i linię miecza, opinie są podzielone ponieważ jedni chwalą gardy wąskie, inni szerokie, jeszcze inni pośrednie. Jedni wyciągają ramię, inni mniej lub bardziej je wycofują; jedni zginają ciało- inni trzymają je wyprostowane. Jedni formują gardę wysuwając w przód prawą nogę, inni lewą. Są tacy którzy trzymają miecz w linii prostej, jedni wysoko, inni nisko, po jednej lub po drugiej stronie ciała, wysunięty lub cofnięty, skierowany w każdym kierunku jaki tylko w świecie istnieje. Inni, zależnie od sytuacji, pozwalają sobie stosować wszystkie uprzednio wymienione maniery, które- zależnie od różnic pomiędzy nimi- nazywane są wysokimi i niskimi, wąskimi i szerokimi i innymi nazwami nadanymi w zależności o kaprysów mistrzów. Terza i quarta nazywane są „kontr-gardami”, pierwsza dla stringere od zewnątrz, druga dla stringere of wewnątrz, mimo że wszystkie gardy są przecież kontr-gardami, w zalezności od różnych pozycji w których najdzie się miecz.

3) O TEMPACH
Słyszy się o czterech różnych tempach wyróżnianych przez szkoły: primo, dui tempi, mezzo i contra tempo. Primo tempo jest tym, gdy, znajdując się w misurze, czy to wąskiej czy szerokiej, mogę uderzyć przeciwnika jednym ruchem miecza, z czego każdy zrozumie że uderzenie w dui tempi wymaga przynajmniej dwu ruchów miecza. Mezzo tempo jest gdy w szerokiej misurze uderzam przeciwnika w wysunięte i odsłonięte ramię, czy to dzierżące miecz czy sztylet, sztychem bądź cięciem, lub też gdy uderzam go w wąskiej misurze, gdy rusza by uderzyć lub wykonać jakąś inną akcję, podwajanie ciosów zwykle zdarza się w mezzo tempo. Contra tempo jest wtedy, gdy w dokładnie tym samym czasie kiedy przeciwnik chce uderzyć we mnie, wychodzę mu naprzeciw w krótszym tempo i misurze. Należy wiedzieć że wszystkie ruchy i wszystkie odpowiedzi przeciwnika tworzą tempo, w odpowiedniej misurze.

4) O MISURZE
Misura jest szeroka lub wąska. Szeroka, gdy przeciwnik może być trafiony jedynie z najdalszego dystansu, wąską- gdy mogę pewnie uderzyć przeciwnika z ustalonej stopy.

5) W JAK WIELU TEMPO NALEŻY UDERZAĆ
Pierwszym jest gdy przeciwnik ustawiony w gardzie unosi bądź rusza nogę ustawioną z przodu. To jest jedno tempo, w którym można go zaczepić. Inne jest gdy sparowałeś uderzenie, jest też tempo trzecie, gdy przemieszcza się bezmyślnie z jednej gardy w drugą. Zanim ustawi się w niej, masz tempo by atakować. Jest też tempo gdy unosi miecz, kiedy podnosi rękę, to jest tempo by uderzyć. Ostatnim jest gdy cios minął wasze ciało, to jest tempo w którym należy odpowiedzieć.

6) O DYSTANSIE I O KROCZENIU
Dystans może być zwykły, powiększony, własciwy, półkrok, wąski i szeroki. Powiększa się on bądź zmniejsza zależnie od różnorodności kroków. Jeden krok w przód, jeden z powrotem, w bok i ukośnie, jedną nogą lub obiema. Są również i tacy, którzy, wycofując nogę wykroczną by ominąć cios, utrzymują ją zawieszoną w powietrzu, by odpowiedzieć z większą szybkością.

7) O PAROWANIU
Paruje się prawdziwym ostrzem i, jakkolwiek rzadko, fałszywym, po linii prostej i ukośnej, raz ze sztychem wysoko, raz nisko, raz w górę, raz w dół, zależnie od tego czy uderzono pchnięciem czy cięciem, jedną bronią, czy drugą, czy też obiema, zważając że wszystkie parowania wymagają wyciągniętego ramienia i musi im towarzyszyć prawa noga, za którą podążać będzie lewa, a gdy zdarza się parować w dui tempi, w czasie tempo parowania, należy dostawić lewą stopę do prawej, a kiedy uderza się, wykroczyć w przód prawą.

8) O ZWODACH I O KRYCIU MIECZA
„Zwodami” nazywamy mylące ruchy mieczem, tak cięcia jak i pchnięcia, od zewnątrz i wewnątrz, w górę i w dół, przód i tył, i po kole tak jak i po linii prostej i ukośnej, jedną bronią jak i drugą. Zwody te uderzają w stronę dokładnie przeciwną tej, którą wskazują. „Krycie miecza” jest rodzajem zwodu i jest wykonywana tak, by pokryć sztych miecza przeciwnika debole swojego, w niskiej quarcie. Musi ono być wykonane w linii prostej.

9) O PRZECHODZENIU Z GARDY DO GARDY
Zmiana z gardy do gardy może być wykonana na trzy sposoby: wprost, wspak lub w wymianie. Wprost, gdy z primy przechodzi się w secondę, z secodny w terzę, z terzy w quartę. Wspak- z quarty w terzę, z terzy w secondę, z secondy w primę. W wymianie, gdy przechodzić z primy w quartę, z quarty w primę, z primy w terzę lub z terzy w primę, lub z secondy w quartę bądż z quarty w secondę. Należy zważać by zmieniając gardę z jednej w drugą w misurze, postąpić w tył lewą nogą, przesuwając za nią prawą, tak by być bezpiecznym od przeciwnika.

10) PRZECIWKO TYM KTÓRZY KRĄŻĄ
Jako że wasz przeciwnik mógłby łatwo przejąć miecz przeciwko wam krążąc, w takim razie natychmiast oderwijcie swój miecz na zewnątrz, przesuwając lewą nogę ukośnie, z prawą podążającą za nią, w stronę prawego boku przeciwnika, kładąc sztych swego miecza w linii prostej idącej ku prawemu barkowi przeciwnika. Gdy ten zbliży się od zewnątrz by znów go przejąć, oderwiesz się pod jego ostrzem i uderzysz go sztychem w quarcie, postępując prawą nogą w przód, w powiększony dystans.

11) PRZECIWKO GARDZIE LEWĄ STOPĄ
Gdy przeciwnik stoi w niskiej terzy, z lewą nogą wysuniętą w przód, ustawicie się naprzeciwko niego w podobnej terzy, lecz z prawą nogą w przód i ze sztychem swojego miecza skierowanym ku jego lewej stronie. Wszystko to po to, by osiągnąć dwie rzeczy: pierwszą z nich jest że nie będzie on w stanie zdominować waszego miecza, ku któremu wysunie się, szukając go swym sztyletem; inną jest to, że odkrywając większą część swojego ciała, zapraszacie go do przekroku, a gdy będzie go wykonywał sparujecie swoim mieczem i, ciągle w tej samej terzy, ze sztychem wysoko, mijając go zadasz mu pchnięcie w pierś. Co więcej, jeśli zechcesz uderzyć jako pierwszy przeciwko takiej gardzie lewą stopą, ustawisz się naprzeciwko niego podobnie w terzy, z mieczem w linii prostej, ze sztychem skierowanym na jego rękę trzymającą sztylet, by umożliwić sobie łatwe zadanie w nią stoccaty w mezzo tempo. Możesz też wykonać zwód nad jego sztyletem i, gdy będzie próbował parować, oderwiesz swój miecz pod jego sztyletem, przechodząc w przód swoją lewą stopą, i przejmując miecz przeciwnika swoim sztyletem w tym samym tempo uderzysz go pchnięciem pod ramię. Jeszcze inaczej można wykonać zwód pod sztyletem i gdy będzie chciał sparować, oderwać się i uderzyć go w secondzie ponad sztyletem, przechodząc i parując jak wyżej. Zważcie, że można też wykonać zwód i uderzenie bez przejścia, lecz tylko czekając, by przeciwnik w odpowiedzi na wasz zwód, wyszedł by uderzyć. Wówczas wy, uchylając ciało w tył podczas jego przejścia i parując jego miecz swoim sztyletem, uderzycie go pod lub nad jego sztyletem, zależnie od okazji jaka się pojawi. Zwróćcie uwagę by zawsze gdy przyjdzie wam walczyć z osobą leworęczną stojąca z prawą stopą w przód, ustawić się z lewą z przodu, z mieczem nisko i z obiema orężami cofniętymi, po tej samej stronie, tak by odniósł wrażenie że nie będzie w stanie zadać żadnego ciosu tak, byś nie mógł go obronić.

12) O PRZEJMOWANIU MIECZA
Miecz przejmuje się w celu wejścia w misurę lub też odkrycia przeciwnika od zewnątrz czy od wewnątrz, wysoko bądź nisko, lecz zawsze,odbywa się w linii prostej, gdy przeciwnik jest ustawiony bądź też gdy się porusza. Najczęściej wykonane jest w dui tempi. W pierwszym tempo debole miecza przeciwnika przejmujecie swoim debole, w drugim tempo przejmujecie początek jego forte. Gdy próbuje oderwania wykonujecie kontroderwanie bądź nie, lecz musicie pamiętać by zawsze robić to po linii prostej i by wasze forte podążało za debole wraz z ruchem nóg.

13) NAJUŻYTECZNIEJSZA RADA DOTYCZĄCA PRZEJMOWANIA MIECZA
Przejęcie miecza może się dokonać na dwa sposoby: w pierwszym, gdy raz go przejąłem, nigdy nie tracę go w czasie uderzenia. W drugim, zbiwszy miecz przeciwnika w jakikolwiek sposób, tak że przestaje być przeszkodą, to tempo w którym przemieszcza się pod naciskiem nazywam czasem gdy przejąłem miecz i w nim muszę uderzyć, zanim przeciwnik pozbiera się. Przejęcie samego miecza (używanego bez broni towarzyszącej) dokonuje się tak w spoczynku jak i ruchu, w czasie pchnięcia i w czasie cięcia. Zdobywa się go używając forte w czasie parowania i używając debole do zbicia dla znalezienia tempo i misury. Walcząc samym mieczem, jeśli przejmiecie miecz przeciwnika swoim forte podczas parowania, nie wolno wam odpowiadać cięciem. Zamiast niego należy użyć pchnięcia. Możecie natomiast użyć tak jednego jak i drugiego, jeśli przejmiecie miecz przeciwnika używając równocześnie miecza i sztyletu, pozostawiając wówczas sztylet na straży przejętego ostrza. Napominam was byście zawsze uderzali pchnięciem, jako że jest ono bardziej śmiercionośne a w czasie jego trwania miecz nie znika z pola, w przeciwieństwie do tego co dzieje się w czasie cięcia.

14) O ODERWANIACH I KONTRODERWANIACH
Oderwanie jak i kontroderwanie wykonuje się w celu wyjścia z misury w tempo, lub by je uzyskać. Wykonuje się je tak podczas ruchu w przód jak i w tył, zależnie od wspomnianych celów. Koniecznym sposobem kontroderwania jest podążać za mieczem przeciwnika, umieszczając swój ponownie w miejscu, co może być zrobione tak z jednej, jak i z drugiej strony. Należy też wiedzieć że oderwanie można wykonać nad jaki i pod mieczem przeciwnika by go przejąć. Różnica pomiędzy jednym i drugim oderwaniem jest ta, że oderwanie pod mieczem by przejąć wykonywane jest przy wyciągniętym ramieniu i niewielkim przesunięciu w przód stopy, zaś oderwanie nad mieczem wykonuje się wycofaniem ciała z ramieniem i mieczem diagonalnie w tył, tak by wasz miecz odsłonił sztych miecza przeciwnika i natychmiast potem ponownie umieścił forte swojego tak, by pozostawało nad jego. Ta metoda oderwania może być wykorzystana tak dla uderzenia, jak i przejęcia miecza.

15) O UDERZANIU
Uderzać można na dwa sposoby: cięciem i pchnięciem, lecz każdy z nich ma swoje odmiany, zależne od kierunków, ponieważ mandritto będzie zwykłe lub fedente, lub tondo, lub montante, lub stramazzone, lub ridoppio. Cięcia od drugiej strony będą jak wyżej. Pchnięcia dzielą się na cztery typy. Mandritto jest tym, które zaczyna się od prawej strony; nazywane jest zwykłym gdy przechodzi po linii ukośnej, dokładniej od lewego barku do prawego kolana przeciwnika. Fedente to takie gdy uderzenie idzie w linii prostej of góry do dołu. Tondo nazywane jest to które idzie wpoprzek a montante to uderzenie prawdziwym ostrzem miecza od dołu mierzone na prawy bark przeciwnika. Stramazzone wykonuje się koliście z nadgarstka; ridoppio mówią o cięciu gdy mezzo mandritto zbiło miecz przeciwnika, a wy uderzacie go wtedy zwykłym mandritto. Falso przeznaczone jest do dwu cięć, dritto i manco. Możesz użyć falso dritto by trafić miecz przeciwnika na zewnątrz, to jest ku jego prawej stronie. Falso manco zbijesz go w lewą. Uważam że o wiele korzystniej jest obrócić właściwie nadgarstek i parować prawdziwym ostrzem dla większego bezpieczeństwa. Prawdziwe ostrze obraca się szybciej, lecz gdy uderzysz falso manco, będziesz mógł uderzać pchnięciem jak i cięciem, zwracając uwagę by, gdy parujesz falso, parować częścią od połowy długości miecza do sztychu, zaś gdy parujesz prawdziwym ostrzem, musisz parować forte, od połowy miecza do rękojeści. Pamiętaj że mandritti i riversi wykonuje się ruchem łokcia i, gdy misura i tempo pozwalają, górną częścią ramienia.

16) O CIĘCIU
Cięcie musi być wykonywane jakby krojąc, ponieważ w taki sposób uderza się całym debole, jak i dlatego że stopniowo cięcie dochodzi do najostrzejszej części ostrza. Z tych powodów cięcia opadające są bardziej energiczne niż te które kończą się nad poziomem pasa, to takiego stopnia że mówi się że wspomniane górne i dolne części ciała uznawane są za znajdujace się w misurze bardziej lub mniej właściwej dla zadania cięcia.

17) O PCHNIĘCIU
W pchnięciach wyróżniamy stoccatę, imbroccatę i punta riversa. Imbroccatę zadaje się z primy i trafia ona przeciwnika na linii od lewego barku do prawego kolana, z fałszywym ostrzem w dół, tak że nie obraca się dłoni do momentu gdy atak trafia. Stoccatę zadaje się z gardy w terzy i trafia przeciwnika w kierunku prawego barku. Punta riversa wychodzi z quarty i uderza od zewnątrz w bark przeciwnika, odwracając waszą dłoń na zewnątrz a sztych w stronę falso. W takim ułożeniu uderza od dołu w górę, w kierunku piersi przeciwnika, z mieczem w niskiej gardzie.

Wskazówki

TU NASTĘPUJE WIELKA PREZENTACJA SZTUKI SZERMIERKI. NAJPIERW RÓŻNICA POMIĘDZY SZTUKĄ I UŻYTKIEM JEST WYJAŚNIONA

Jest wielka różnica pomiędzy sztuką a użytkiem, możliwe że nie mniejsza niż między rozumem i szczęściem, pomiędzy pomieszaniem a dobrym porządkiem, pomiędzy wiedzą i pozorem. Ta rzecz, by mogła być prościej wyjaśniona, koniecznym jest by pokrótce wspomnieć i wyjaśnić pojęcie sztuki które, jak pamiętam posłyszałem wyjaśnione przez kilkanaście rozumnych osób, jako wielość spostrzeżeń, użytecznych i dobrze uporządkowanych dla dyskursu społecznego. Tak jak jeden kwiat nie czyni wiosny, tak pojedyncze spostrzeżenie nie czyni sztuki. Podobnie z jakakolwiek ilością spostrzeżeń, tak jest i ze sztuką; lecz ta ostatnia potwierdza być użyteczną, a nie nieużyteczną; a owe nie są zatopione w głębinach cieni błędów i bezrozumnych opinii. Bowiem sztuką nie rządzi kaprys ale rządzi ona wszystkimi swymi przepisami zgodnie z regułami prawdy. Prawda rządzi sztuką, robi to nie wspierając się na wietrze, nie uczy niczego, co nie byłoby nieomylną i wieczną prawdą. Te z przepisów, które nie stanowią przykładów praw, nie są uznawane za należące do niej. Użycie sztuki obejmuje o wiele więcej i zważa ona nie tylko na prawdę, ale też ostrzega nas o błędach i mówi o wielu szczególnych detalach które często występują; by dopiąć swego korzysta ona z pomocy wielu różnych dziedzin wiedzy. I tak jak często widzimy to w życiu codziennym, gdzie pojedynczy człowiek nie jest w stanie pełnić urzędu ani profesji której się oddaje, jeśli nie otrzyma pomocy od tych, którzy są mu przychylni, tak i są wszystkie sztuki, wszystkie dziedziny wiedzy i wszystkie profesje powiązane ze sobą i połączone, tak że jedna potrzebuje wzajemnej pomocy drugiej, kiedy chce wykorzystać swe umiejętności w praktycznym zastosowaniu. Mimo to, tak jak w życiu codziennym każdy człowiek ma swój własny warsztat, swe oddzielne lokum i swoje mocne ściany, tak i sztuki i nauki mają swoje wyraźne granice i swe własne przepisy, których przekraczać im nie wolno. Ponieważ niektórzy z tych, którzy uczą, nie zwracają uwagi na różnice pomiędzy sztuką i użytkiem, sprawia to że popadają w różnorakie, poważne błędy. Tak zdarza się zarówno gdy uczą z piórem jak i z mieczem w ręku, są nużący, błądzą i przeczą sobie samym przez większość czasu, ponieważ nie położyli wpierw stabilnych podwalin nieomylnych i uporządkowanych przepisów sztuki, a z wielka łatwością i jak najszybciej próbują prowadzić swych studentów do takich wyżyn doskonałości w danej dziedzinie, o jakich kto może tylko marzyć. Biorąc to pod uwagę, by wyłożyć sztukę szermierki, zgłębiłem wszelkie sekrety i wydobywszy je spomiędzy cieni błędów, zamieszczam w możliwie najmniejszej liczbie przykładów, oddzielonych od użytku. Teraz więc oferuję Ci i wykładam przed twe oczy tych kilka figur, z których większość objaśnia naszą sztukę, pozostawiając innym troskę poświęcenia ich studiów niepewności i nieskończoności rzeczy, których sami nie poznali, jak widzimy to codziennie w użytku broni. Jeśliby zamierzali oni uczyć tych niepewnych i różnorodnych rzeczy, wydaje mi się lepszym, w przekazie bezpośrednim (dosł. „z ręki do ręki”) by pamiętali że uczą rzeczy o których nie mają pojęcia. Teraz nadchodzi pora byśmy wreszcie przeszli do objaśniania niektórych wskazówek i porad oraz niektórych szermierczych terminów będących w użyciu, oraz do naszych sztychów.

KILKA WSKAZÓWEK BĄDŹ PORAD DOTYCZĄCYCH FECHTUNKU

1) Po pierwsze, gdy kto przyjdzie już z adwersarzem do ciosów, musi zawsze mieć na oku rękę w której przeciwnik trzyma miecz bardziej niż cokolwiek innego. Wszelkie inne są błędne, jako że zwracając uwagę na rękę, widzi on tak bezruch, jak i wszystkie ruchy które ona wykonuje i z tego (w zależności od swego osądu) będzie mógł rozstrzygnąć jak wiele musi dokonać.

2) O PAROWANIU I UDERZANIU I UNIKACH CIAŁEM
Dobry szermierz, gdy walczy, nie może nigdy parować bez odpowiadania uderzeniem, nie może też uderzać jeśli nie jest pewien parowania odpowiedzi ani zapomnieć o usunięciu się ciałem kiedy nie uderza i jeśli zdarza mu się by blokować sztyletem, wtedy gdy sztylet wysuwa się do bloku, miecz musi uderzać.

3) CNOTY UŻYCIA MIECZA BEZ BRONI TOWARZYSZĄCEJ
Trzeba wam wiedzieć że sam miecz jest królową i podstawą wszystkich innych broni, będąc zachwycającym i bardziej użytecznym niż wszelkie inne, jako że każdy pewniej uczy się jak blokować, uderzać, wykonywać uniki ciałem, oderwania (cavazione), kontroderwania, zyskiwać kontrolę nad mieczem przeciwnika we wszystkich postawach; w czasie wszystkich tych akcji zważcie, byście trzymali ramię dzierżące broń wyprostowane, gdyż dzięki temu zbijecie wszelkie ataki swych adwersarzy w większej odległości od swego ciała.

4) SPOSÓB KTÓREGO UŻYĆ NALEŻY PRZECIW DZIKIM PRZECIWNIKOM
Jeśli zdarzy się wam spotkanie z dzikim człowiekiem, to jest takim, który nie zważając na misurę i tempo, zadawał będzie wiele ciosów z wielkim impetem, są dwie rzeczy które możecie zrobić: po pierwsze, wchodząc w mezzo tempo, jak pokazuję to w odpowiednim miejscu, uderzyć w czasie gdy zadaje cios bądź pchnięcie, w rękę w której trzyma miecz. Możecie też pozwolić mu uderzyć w pustkę, umykając nieco w tył ciałem i natychmiast po tym pchnąć go w twarz bądź pierś.

5) JAK STAĆ SIĘ DOSKONAŁYM SZERMIERZEM
Gdyby kto chciał stać się doskonałym szermierzem, nie wystarczy by brał lekcje u mistrza. Koniecznym jest też by szukał codziennie możliwości walki z różnorakimi przeciwnikami a mogąc tego dokonać, musi zawsze ćwiczyć z tymi którzy wiedzą więcej niż on, ponieważ szermierz który tak ćwiczy swe zmysły opanuje sztukę w stopniu najpełniejszym.

6) O NAJPEWNIEJSZEJ ZASŁONIE
Wiedzcie, że w mej księdze szermierki nie uznaję za dobrą żadnej innej zastawy niż niska zastawa zwana terzą, z mieczem ustawionym poziomo w linii prostej tak że dzieli prawy bok w połowie a sztychem w naturalny sposób wskazuje na środek ciała przeciwnika, to jest, ku jego najbliższej stronie. Jest to bezpieczniejsze niż inne, wysokie zasłony, ponieważ mówi się że w nich o wiele łatwiej można otrzymać pchnięcie bądź cios w nogi niż w niskich. Jak rzekłem- tego niebezpieczeństwa tu nie ma, a zaletą jest iż zbicie pchnięcia jest w niej naturalnym ruchem.

7) O ZBYTECZNOŚCI ZWODÓW
Zwody nie są dobre, gdyż prowadzą do straty tempo i misury. Na dodatek zwykle jest tak że zwody wykonywane są w misurze lub poza nią. Jeśli będą wykonane poza misurą, nie poruszę się, lecz gdy kto spróbuje zwodu w misurze, w czasie gdy będzie go wykonywał- uderzę.

8) OD KOGO SIĘ UCZYĆ
Musisz wiedzieć że są tacy, którzy, natychmiast po tym jak nauczą się trochę i zdobędą równie niewiele praktyki, biorą się za uczenie innych i uczą bez podbudowy rozeznania co jest prawdą, nie wiedząc że wiedzieć nie oznacza być zdolnym do nauczania, której to zdolności nabywa się z czasem, ponieważ skoro tak wiele czasu jest potrzebne by rozpoznawać misurę i tempo, tak i ten kto nie rozumie misury i tempa dobrze ani nie zna metody uczenia o nich, winien być nazwanym niedoskonałym szermierzem i uczenia się od takich należy unikać.

9) O ZDOBYWANIU MIECZA
Nie jest to małym zyskiem ni rzeczą znikomego piękna wiedzieć jak zdobyć kontrolę nad mieczem przeciwnika we wszystkich zasłonach, nie jest to też rzeczą o małym znaczeniu umieć ją odzyskać, w razie gdyby przeciwnikowi udało się ją przejąć. Przy owej okazji, gdy to on zdobędzie kontrolę, są trzy rzeczy które możesz zrobić. Pierwsza- nie wolno wam nigdy wycofywać się po to by zadać pełny cios, ni by sparować i wtedy zadać cios. Należy raczej, wycofać się nieco samym ciałem i obniżyć miecz. Gdy przeciwnik zechce podążać za wami, w to samo tempo gdy on wysunie się w przód by znowu zdobyć kontrolę nad mieczem, będziecie w stanie uderzyć go w czasie gdy będzie przesuwał są prawą stopę, pod lub nad jego mieczem, jak będzie wam wygodniej. I musi być wspomniane że kiedy doradzam „przejęcie miecza”, mam na myśli zdobycie kontroli nad mieczem przeciwnika.

10) O UDERZANIU W CONTRATEMPO
W contratempo można atakować na wiele sposobów, ale ja nie cenię więcej niż dwu, którymi będą: gdy jesteście z mieczem w quarcie, ze sztychem skierowanym na prawo od waszego boku, a wasz przeciwnik naciera by zdobyć kontrolę nad nim, w to samo tempo w którym poruszy on swoją prawą stopę by położyć swój miecz nad waszym, pchniecie z wspomnianej quarty, przechodząc w przód lewą stopą lub prawą. Odmiennie, gdy jesteście w terzy a on naciera by zyskać miecz od zewnątrz, pchniecie go w secondzie, przechodząc jak powyżej.

11) O KROCZENIU
Wiele jest opinii mistrzów na temat sposobów kroczenia z bronią w ręku. Ja twierdzę (podążając za własnym osądem), że podchodząc z prawej strony, czyli od lewej przeciwnika, należy zwracać szczególną uwagę na to by zawsze poruszać lewą stopę z towarzyszeniem prawej. Gdy musisz kroczyć w linii prostej, jedna stopa musi podążać za drugą, tak w przód jak i w tył, lecz właściwe kroczenie będzie zawsze ze stawianiem nóg w naturalny sposób, tak by prawy bark skierowany był w przód a lewa stopa w poprzek, tak by jej czubek wskazywał w waszą lewą stronę.

12) METODA UDERZANIA W RĘKĘ
Trzeba wam wiedzieć że zawsze gdy przeciwnik ma sztych swego miecza od zewnątrz, tak wysoko jak i nisko, od waszej lewej czy prawej strony, umieścicie sztych swojego miecza naprzeciwko jego ręki, w linii prostej. Pochylając swoje ciało nieco w tył, zbliżycie się w misurę i, wszedłszy w nią, pchniecie w mezzo tempo we wspomnianą rękę, przez samo przesunięcie swojego ciała w przód i zgięcie prawego kolana. Zwrócicie jednak uwagę by tak uderzając, wysunąć lewą stopę w tył, z prawą podążającą za nią. Gdyby przeciwnik miał ramię ze sztyletem wysunięte w przód, wy, chcąc uderzyć w nie, podążajcie za tymi samymi wskazówkami.

13) METODA WYCOFANIA SIĘ PO TRAFIENIU
Trafiwszy przeciwnika z nadzwyczajną prędkością, z prawą stopą w przodzie, tak używając samego miecza jak i miecza ze sztyletem lub miecza i kapy, wycofacie się ze zwykłą szybkością, zależną jednak od przestrzeni jaką masz za sobą, ponieważ jeśli masz niedużo miejsca, wycofasz jedynie prawą nogę, podążając swoim mieczem za mieczem przeciwnika, lecz jeśli masz miejsce, wycofasz się na dwa zwykłe kroki, tak że po zakończeniu znajdziesz się w gardzie. To jest prawdziwe wycofanie, choć istnieją szkoły które praktykują inne sposoby.