Objaśnienia

WYJAŚNIENIE NIEKTÓRYCH TERMINÓW ZWIĄZANYCH Z SZERMIERKĄ

Jako że jest koniecznym by uczniowie rozumieli terminy których mistrzowie używają podczas nauczania, zaproponowaliśmy wyjaśnienie ich w najkrótszych słowach

1) O MIECZU
Jeśli mówimy o mieczu, wyróżnia się forte, debole, fałszywe i prawdziwe ostrze. Niektórzy wyróżniają trzy równe części ostrza- debole i forte, które są najbardziej oddalonymi częściami, oraz środek, który nadaje się zarówno do parowania, jak i ataku. Zdarza się również że wydzielane są cztery części, ale bez wyraźnego użytku. Wspomniane pojęcia są łatwe i zrozumiałe same przez się.

2) O GARDACH
„Gardami” nazywamy pewne ułożenia rękojeści miecza, która zawsze gdy umieszczona jest powyżej barku, tworzy primę. Kiedy opadnie by być na tym samym poziomie co bark, tworzy secondę. Gdy opuszczona jeszcze dalej na zewnątrz kolana, po prawej stronie, tworzy tercę. Quarta powstaje gdy rękojeść znajduje się pomiędzy udami. Panuje zgoda że te cztery gardy nazywane są głównymi i do tego momentu wszyscy się zgadzają, podczas gdy chodzi o odległości, ramiona, ciało, nogi i linię miecza, opinie są podzielone ponieważ jedni chwalą gardy wąskie, inni szerokie, jeszcze inni pośrednie. Jedni wyciągają ramię, inni mniej lub bardziej je wycofują; jedni zginają ciało- inni trzymają je wyprostowane. Jedni formują gardę wysuwając w przód prawą nogę, inni lewą. Są tacy którzy trzymają miecz w linii prostej, jedni wysoko, inni nisko, po jednej lub po drugiej stronie ciała, wysunięty lub cofnięty, skierowany w każdym kierunku jaki tylko w świecie istnieje. Inni, zależnie od sytuacji, pozwalają sobie stosować wszystkie uprzednio wymienione maniery, które- zależnie od różnic pomiędzy nimi- nazywane są wysokimi i niskimi, wąskimi i szerokimi i innymi nazwami nadanymi w zależności o kaprysów mistrzów. Terza i quarta nazywane są „kontr-gardami”, pierwsza dla stringere od zewnątrz, druga dla stringere of wewnątrz, mimo że wszystkie gardy są przecież kontr-gardami, w zalezności od różnych pozycji w których najdzie się miecz.

3) O TEMPACH
Słyszy się o czterech różnych tempach wyróżnianych przez szkoły: primo, dui tempi, mezzo i contra tempo. Primo tempo jest tym, gdy, znajdując się w misurze, czy to wąskiej czy szerokiej, mogę uderzyć przeciwnika jednym ruchem miecza, z czego każdy zrozumie że uderzenie w dui tempi wymaga przynajmniej dwu ruchów miecza. Mezzo tempo jest gdy w szerokiej misurze uderzam przeciwnika w wysunięte i odsłonięte ramię, czy to dzierżące miecz czy sztylet, sztychem bądź cięciem, lub też gdy uderzam go w wąskiej misurze, gdy rusza by uderzyć lub wykonać jakąś inną akcję, podwajanie ciosów zwykle zdarza się w mezzo tempo. Contra tempo jest wtedy, gdy w dokładnie tym samym czasie kiedy przeciwnik chce uderzyć we mnie, wychodzę mu naprzeciw w krótszym tempo i misurze. Należy wiedzieć że wszystkie ruchy i wszystkie odpowiedzi przeciwnika tworzą tempo, w odpowiedniej misurze.

4) O MISURZE
Misura jest szeroka lub wąska. Szeroka, gdy przeciwnik może być trafiony jedynie z najdalszego dystansu, wąską- gdy mogę pewnie uderzyć przeciwnika z ustalonej stopy.

5) W JAK WIELU TEMPO NALEŻY UDERZAĆ
Pierwszym jest gdy przeciwnik ustawiony w gardzie unosi bądź rusza nogę ustawioną z przodu. To jest jedno tempo, w którym można go zaczepić. Inne jest gdy sparowałeś uderzenie, jest też tempo trzecie, gdy przemieszcza się bezmyślnie z jednej gardy w drugą. Zanim ustawi się w niej, masz tempo by atakować. Jest też tempo gdy unosi miecz, kiedy podnosi rękę, to jest tempo by uderzyć. Ostatnim jest gdy cios minął wasze ciało, to jest tempo w którym należy odpowiedzieć.

6) O DYSTANSIE I O KROCZENIU
Dystans może być zwykły, powiększony, własciwy, półkrok, wąski i szeroki. Powiększa się on bądź zmniejsza zależnie od różnorodności kroków. Jeden krok w przód, jeden z powrotem, w bok i ukośnie, jedną nogą lub obiema. Są również i tacy, którzy, wycofując nogę wykroczną by ominąć cios, utrzymują ją zawieszoną w powietrzu, by odpowiedzieć z większą szybkością.

7) O PAROWANIU
Paruje się prawdziwym ostrzem i, jakkolwiek rzadko, fałszywym, po linii prostej i ukośnej, raz ze sztychem wysoko, raz nisko, raz w górę, raz w dół, zależnie od tego czy uderzono pchnięciem czy cięciem, jedną bronią, czy drugą, czy też obiema, zważając że wszystkie parowania wymagają wyciągniętego ramienia i musi im towarzyszyć prawa noga, za którą podążać będzie lewa, a gdy zdarza się parować w dui tempi, w czasie tempo parowania, należy dostawić lewą stopę do prawej, a kiedy uderza się, wykroczyć w przód prawą.

8) O ZWODACH I O KRYCIU MIECZA
„Zwodami” nazywamy mylące ruchy mieczem, tak cięcia jak i pchnięcia, od zewnątrz i wewnątrz, w górę i w dół, przód i tył, i po kole tak jak i po linii prostej i ukośnej, jedną bronią jak i drugą. Zwody te uderzają w stronę dokładnie przeciwną tej, którą wskazują. „Krycie miecza” jest rodzajem zwodu i jest wykonywana tak, by pokryć sztych miecza przeciwnika debole swojego, w niskiej quarcie. Musi ono być wykonane w linii prostej.

9) O PRZECHODZENIU Z GARDY DO GARDY
Zmiana z gardy do gardy może być wykonana na trzy sposoby: wprost, wspak lub w wymianie. Wprost, gdy z primy przechodzi się w secondę, z secodny w terzę, z terzy w quartę. Wspak- z quarty w terzę, z terzy w secondę, z secondy w primę. W wymianie, gdy przechodzić z primy w quartę, z quarty w primę, z primy w terzę lub z terzy w primę, lub z secondy w quartę bądż z quarty w secondę. Należy zważać by zmieniając gardę z jednej w drugą w misurze, postąpić w tył lewą nogą, przesuwając za nią prawą, tak by być bezpiecznym od przeciwnika.

10) PRZECIWKO TYM KTÓRZY KRĄŻĄ
Jako że wasz przeciwnik mógłby łatwo przejąć miecz przeciwko wam krążąc, w takim razie natychmiast oderwijcie swój miecz na zewnątrz, przesuwając lewą nogę ukośnie, z prawą podążającą za nią, w stronę prawego boku przeciwnika, kładąc sztych swego miecza w linii prostej idącej ku prawemu barkowi przeciwnika. Gdy ten zbliży się od zewnątrz by znów go przejąć, oderwiesz się pod jego ostrzem i uderzysz go sztychem w quarcie, postępując prawą nogą w przód, w powiększony dystans.

11) PRZECIWKO GARDZIE LEWĄ STOPĄ
Gdy przeciwnik stoi w niskiej terzy, z lewą nogą wysuniętą w przód, ustawicie się naprzeciwko niego w podobnej terzy, lecz z prawą nogą w przód i ze sztychem swojego miecza skierowanym ku jego lewej stronie. Wszystko to po to, by osiągnąć dwie rzeczy: pierwszą z nich jest że nie będzie on w stanie zdominować waszego miecza, ku któremu wysunie się, szukając go swym sztyletem; inną jest to, że odkrywając większą część swojego ciała, zapraszacie go do przekroku, a gdy będzie go wykonywał sparujecie swoim mieczem i, ciągle w tej samej terzy, ze sztychem wysoko, mijając go zadasz mu pchnięcie w pierś. Co więcej, jeśli zechcesz uderzyć jako pierwszy przeciwko takiej gardzie lewą stopą, ustawisz się naprzeciwko niego podobnie w terzy, z mieczem w linii prostej, ze sztychem skierowanym na jego rękę trzymającą sztylet, by umożliwić sobie łatwe zadanie w nią stoccaty w mezzo tempo. Możesz też wykonać zwód nad jego sztyletem i, gdy będzie próbował parować, oderwiesz swój miecz pod jego sztyletem, przechodząc w przód swoją lewą stopą, i przejmując miecz przeciwnika swoim sztyletem w tym samym tempo uderzysz go pchnięciem pod ramię. Jeszcze inaczej można wykonać zwód pod sztyletem i gdy będzie chciał sparować, oderwać się i uderzyć go w secondzie ponad sztyletem, przechodząc i parując jak wyżej. Zważcie, że można też wykonać zwód i uderzenie bez przejścia, lecz tylko czekając, by przeciwnik w odpowiedzi na wasz zwód, wyszedł by uderzyć. Wówczas wy, uchylając ciało w tył podczas jego przejścia i parując jego miecz swoim sztyletem, uderzycie go pod lub nad jego sztyletem, zależnie od okazji jaka się pojawi. Zwróćcie uwagę by zawsze gdy przyjdzie wam walczyć z osobą leworęczną stojąca z prawą stopą w przód, ustawić się z lewą z przodu, z mieczem nisko i z obiema orężami cofniętymi, po tej samej stronie, tak by odniósł wrażenie że nie będzie w stanie zadać żadnego ciosu tak, byś nie mógł go obronić.

12) O PRZEJMOWANIU MIECZA
Miecz przejmuje się w celu wejścia w misurę lub też odkrycia przeciwnika od zewnątrz czy od wewnątrz, wysoko bądź nisko, lecz zawsze,odbywa się w linii prostej, gdy przeciwnik jest ustawiony bądź też gdy się porusza. Najczęściej wykonane jest w dui tempi. W pierwszym tempo debole miecza przeciwnika przejmujecie swoim debole, w drugim tempo przejmujecie początek jego forte. Gdy próbuje oderwania wykonujecie kontroderwanie bądź nie, lecz musicie pamiętać by zawsze robić to po linii prostej i by wasze forte podążało za debole wraz z ruchem nóg.

13) NAJUŻYTECZNIEJSZA RADA DOTYCZĄCA PRZEJMOWANIA MIECZA
Przejęcie miecza może się dokonać na dwa sposoby: w pierwszym, gdy raz go przejąłem, nigdy nie tracę go w czasie uderzenia. W drugim, zbiwszy miecz przeciwnika w jakikolwiek sposób, tak że przestaje być przeszkodą, to tempo w którym przemieszcza się pod naciskiem nazywam czasem gdy przejąłem miecz i w nim muszę uderzyć, zanim przeciwnik pozbiera się. Przejęcie samego miecza (używanego bez broni towarzyszącej) dokonuje się tak w spoczynku jak i ruchu, w czasie pchnięcia i w czasie cięcia. Zdobywa się go używając forte w czasie parowania i używając debole do zbicia dla znalezienia tempo i misury. Walcząc samym mieczem, jeśli przejmiecie miecz przeciwnika swoim forte podczas parowania, nie wolno wam odpowiadać cięciem. Zamiast niego należy użyć pchnięcia. Możecie natomiast użyć tak jednego jak i drugiego, jeśli przejmiecie miecz przeciwnika używając równocześnie miecza i sztyletu, pozostawiając wówczas sztylet na straży przejętego ostrza. Napominam was byście zawsze uderzali pchnięciem, jako że jest ono bardziej śmiercionośne a w czasie jego trwania miecz nie znika z pola, w przeciwieństwie do tego co dzieje się w czasie cięcia.

14) O ODERWANIACH I KONTRODERWANIACH
Oderwanie jak i kontroderwanie wykonuje się w celu wyjścia z misury w tempo, lub by je uzyskać. Wykonuje się je tak podczas ruchu w przód jak i w tył, zależnie od wspomnianych celów. Koniecznym sposobem kontroderwania jest podążać za mieczem przeciwnika, umieszczając swój ponownie w miejscu, co może być zrobione tak z jednej, jak i z drugiej strony. Należy też wiedzieć że oderwanie można wykonać nad jaki i pod mieczem przeciwnika by go przejąć. Różnica pomiędzy jednym i drugim oderwaniem jest ta, że oderwanie pod mieczem by przejąć wykonywane jest przy wyciągniętym ramieniu i niewielkim przesunięciu w przód stopy, zaś oderwanie nad mieczem wykonuje się wycofaniem ciała z ramieniem i mieczem diagonalnie w tył, tak by wasz miecz odsłonił sztych miecza przeciwnika i natychmiast potem ponownie umieścił forte swojego tak, by pozostawało nad jego. Ta metoda oderwania może być wykorzystana tak dla uderzenia, jak i przejęcia miecza.

15) O UDERZANIU
Uderzać można na dwa sposoby: cięciem i pchnięciem, lecz każdy z nich ma swoje odmiany, zależne od kierunków, ponieważ mandritto będzie zwykłe lub fedente, lub tondo, lub montante, lub stramazzone, lub ridoppio. Cięcia od drugiej strony będą jak wyżej. Pchnięcia dzielą się na cztery typy. Mandritto jest tym, które zaczyna się od prawej strony; nazywane jest zwykłym gdy przechodzi po linii ukośnej, dokładniej od lewego barku do prawego kolana przeciwnika. Fedente to takie gdy uderzenie idzie w linii prostej of góry do dołu. Tondo nazywane jest to które idzie wpoprzek a montante to uderzenie prawdziwym ostrzem miecza od dołu mierzone na prawy bark przeciwnika. Stramazzone wykonuje się koliście z nadgarstka; ridoppio mówią o cięciu gdy mezzo mandritto zbiło miecz przeciwnika, a wy uderzacie go wtedy zwykłym mandritto. Falso przeznaczone jest do dwu cięć, dritto i manco. Możesz użyć falso dritto by trafić miecz przeciwnika na zewnątrz, to jest ku jego prawej stronie. Falso manco zbijesz go w lewą. Uważam że o wiele korzystniej jest obrócić właściwie nadgarstek i parować prawdziwym ostrzem dla większego bezpieczeństwa. Prawdziwe ostrze obraca się szybciej, lecz gdy uderzysz falso manco, będziesz mógł uderzać pchnięciem jak i cięciem, zwracając uwagę by, gdy parujesz falso, parować częścią od połowy długości miecza do sztychu, zaś gdy parujesz prawdziwym ostrzem, musisz parować forte, od połowy miecza do rękojeści. Pamiętaj że mandritti i riversi wykonuje się ruchem łokcia i, gdy misura i tempo pozwalają, górną częścią ramienia.

16) O CIĘCIU
Cięcie musi być wykonywane jakby krojąc, ponieważ w taki sposób uderza się całym debole, jak i dlatego że stopniowo cięcie dochodzi do najostrzejszej części ostrza. Z tych powodów cięcia opadające są bardziej energiczne niż te które kończą się nad poziomem pasa, to takiego stopnia że mówi się że wspomniane górne i dolne części ciała uznawane są za znajdujace się w misurze bardziej lub mniej właściwej dla zadania cięcia.

17) O PCHNIĘCIU
W pchnięciach wyróżniamy stoccatę, imbroccatę i punta riversa. Imbroccatę zadaje się z primy i trafia ona przeciwnika na linii od lewego barku do prawego kolana, z fałszywym ostrzem w dół, tak że nie obraca się dłoni do momentu gdy atak trafia. Stoccatę zadaje się z gardy w terzy i trafia przeciwnika w kierunku prawego barku. Punta riversa wychodzi z quarty i uderza od zewnątrz w bark przeciwnika, odwracając waszą dłoń na zewnątrz a sztych w stronę falso. W takim ułożeniu uderza od dołu w górę, w kierunku piersi przeciwnika, z mieczem w niskiej gardzie.